Ο Διάκος και η Αλαμάνα στα σχολικά βιβλία του εικοστού αιώνα: η καταστροφή ως θρίαμβος;

Βασίλης Α. Φούκας

[απόσπασμα]

 "Ως «τόποι μνήμης» θεωρούνται και παρουσιάζονται σημαντικές υλικές ή/και άυλες οντότητες, οι οποίες αποτελούν συμβολικά στοιχεία της μνημονικής κληρονομιάς μιας κοινότητας (Μπενβενίστε & Παραδέλης, 1999). Υπό το πρίσμα αυτό στην παρούσα εργασία θα εξετάσουμε την Αλαμάνα, φυσικό τόπο, στον οποίο έλαβαν χώρα δραματικά αλλά αξιομνημόνευτα γεγονότα της ελληνικής Επανάστασης του 1821, και θα εστιάσουμε στον πρωταγωνιστή των γεγονότων αυτών, στον Αθανάσιο Διάκο, ο οποίος απόκτησε, όπως θα αποδειχτεί, ξεχωριστή θέση στη σχολική μας ιστορία. Βασική μας πηγή αποτελούν τα σχολικά βιβλία –κυρίως της Ιστορίας– τα πιο σημαντικά από τους διαμορφωτές της ιστορικής κουλτούρας μιας κοινωνίας– του δημοτικού σχολείου και, συμπληρωματικά, του γυμνασίου, κατά τον «σύντομο» αλλά πολυκύμαντο 20ό αιώνα. Η παρούσα εργασία δομείται σε τρία μέρη•-το πρώτο μέρος σκιαγραφεί το πρόσωπο, το δεύτερο χαρτογραφεί τον τόπο και το τρίτο εστιάζει στον χρόνο. Στόχος μου είναι να διερευνήσω: Πόση και, κυρίως, ποια γνώση παρέχεται, διαχρονικά, στους μαθητές και στις μαθήτριες του δημοτικού σχολείου και του γυμνασίου για τη μάχη της Αλαμάνας και τον Αθανάσιο Διάκο; Πώς παρουσιάζονται τα ιστορικά γεγονότα διαχρονικά; Πώς εμφανίζεται ο Διάκος; Ποιες άμεσες ή έμμεσες αναγωγές ή συσχετίσεις γίνονται –ή μπορούν να γίνουν– από τους/τις εκπαιδευτικούς και με ποιον τρόπο; Ποιος ο ρόλος του/της σύγχρονου/σύγχρονης εκπαιδευτικού;"

Ο Βασίλης Α. Φούκας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης στο Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.