[29/12/2023]

Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού ως ατομικό δικαίωμα και ως θετική υποχρέωση του κράτους για την επίτευξη των σκοπών του κοινωνικού δικαιώματος της εκπαίδευσης

Δρ. Κωνσταντίνα Μιχοπούλου, *Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου, μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Διδάσκουσα Πανεπιστημίου Λονδίνου

Περίληψη

Στο άρθρο αυτό εξετάζεται το δικαίωμα ανάπτυξης προσωπικότητας του παιδιού. Το δικαίωμα αυτό φαίνεται να αποκτά αυτοτελή και πιο δυναμική διάσταση μέσα από το δικαίωμα της εκπαίδευσης με ουσιαστικό περιεχόμενο. Τούτο διότι το δικαίωμα αυτό εντάσσεται ως θεμελιώδης σκοπός της εκπαίδευσης. Αποβλέπει στο να καταστήσει πιο εμφανές ότι στο δικαίωμα παροχής ουσιαστικής εκπαίδευσης συνυπάρχουν επιμέρους αλληλένδετα δικαιώματα που αποβλέπουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού με την καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης και απόκτηση «δημοκρατικής πολιτειότητας» (democratic citizenship). Η απόκτηση «δημοκρατικής πολιτειότητας» ως θεματοφύλακα του Κράτους Δικαίου και της Δημοκρατίας φαίνεται να προσδιορίζεται από το νομικό πλέγμα των διεθνών κειμένων και του ελληνικού Συντάγματος και μπορεί να αναπτυχθεί εντός ενός σχολικού περιβάλλοντος που καλλιεργεί, διδάσκει, εξασκεί τη δημοκρατική συνείδηση των παιδιών αναπτύσσοντας την προσωπικότητά τους μέσα από την αξιοποίηση των ικανοτήτων, των κλίσεων και των δυνατοτήτων τους. Η παρέμβαση του σχολείου ως θεσμού της Πολιτείας είναι θεμελιώδης σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη της ατομικότητας, της κοινωνικότητας και γενικότερα της όλης ψυχοσωματικής και πνευματικής υπόστασης του ατόμου μέσα σε ένα πνεύμα πλουραλισμού, σεβασμού, ισότητας και ισοτιμίας, ανοχής και ειρήνης. Με την αλληλεξάρτηση και διασύνδεση του ευρύτερου δικαιώματος εκπαίδευσης φαίνεται ότι αυτή αποκτά το χαρακτήρα του «μέσου», της «θεσμικής εγγύησης» για την εξυπηρέτηση υψηλότερων στόχων της δημοκρατικής κοινωνίας τους οποίους η Παιδεία θέτει και οι οποίοι καθορίζουν το ουσιαστικό της περιεχόμενο. Προς την κατεύθυνση αυτή η Πολιτεία και ειδικότερα το Υπουργείο Παιδείας έχει συνταγματική υποχρέωση να προσανατολιστεί εγγυώμενο μια ποιοτική και ουσιαστική εκπαίδευση η οποία θα διαπλάσει «ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.