[29/12/2023]

«…Εν αρχή ην η αγάπη…»;

Ελευθερία Παπαμανώλη

Το ερώτημα του τίτλου εμπνευσμένο από το γνωστό ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου «Τα δεκατέσσερα παιδιά» δεν είναι τυχαίο. Δεκαετίες μετά τη συγγραφή αυτού του ποιήματος οι εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να μπαίνουν στις τάξεις μετρώντας τα «λειψά τους δάχτυλα», νιώθοντας την καρδιά τους σαν «μια στάμνα σπασμένη», κρύβοντας το πρόσωπο πίσω από βιβλία. Κι αν η δασκάλα του Βρεττάκου είχε να αναμετρηθεί με τη φτώχεια και η ανημποριά της ήταν ρεαλιστική και εύκολα αντιληπτή, σήμερα η φτώχεια - αν και υπαρκτή και παρούσα μέσα στις τάξεις- έχει διαγκωνιστεί  από μία σειρά παθογενειών, η αντιμετώπιση των οποίων εξουθενώνει και απογοητεύει τους εκπαιδευτικούς.

Οι παθογένειες αυτές είναι κοινωνικοπολιτικές κατά βάση, όμως, μέσα στον χώρο του σχολείου, επιτείνονται  και από αντιφάσεις. Η οικογένεια έχει χάσει (ή έχει απεμπολήσει) τον ρόλο που είχε στο παρελθόν,  η συστηματική απαξίωση του εκπαιδευτικού από την πολιτεία και από την κοινωνία δεν του επιτρέπει να έχει καθοριστική επίδραση στη διαπαιδαγώγηση των μαθητών/τριών, η απέραντη γραφειοκρατία και η πολυνομία ακυρώνουν στην πράξη την έμφαση που παραδοσιακά δίνεται στον παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου, τα αόρατα παιδιά του σχολείου αυξάνονται τη στιγμή που κάποια παλεύουν με λανθασμένους τρόπους να γίνουν ορατά.

Κι ο δάσκαλος;

«Τα δάχτυλά σου είναι πέντε./ Τα μέτρησες δέκα φορές./Τα δάχτυλά σου είναι πέντε. Μετράς το ένα χέρι σου/-τ’άλλο σου βρίσκεται τυλιγμένο σε συννεφιά/τα δάχτυλά σου είναι πέντε». Δεν είναι εύκολη η τάξη. Ποτέ δεν ήταν. Ο δάσκαλος συνήθως αισθάνεται λειψός. Όχι επειδή δεν γνωρίζει τι και πώς να διδάξει, όσο γιατί ξέρει πως ποτέ δεν θα πετύχει να τους ικανοποιήσει όλους:  την πολιτεία,  τους γονείς, τους μαθητές, τους  συναδέλφους, τη διοίκηση, τον εαυτό του. Για να ξεπεράσει αυτή την αδυναμία, χρειάζεται να πάρει αποφάσεις που τον φέρνουν σε σύγκρουση με κάποιον ή κάποιους από τους παραπάνω. Κάθε μέρα, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί μέσα στις τάξεις – ακόμα κι αν δεν το συνειδητοποιούν- παίρνουν αποφάσεις. Κάθε μέρα μπορεί να συγκρούονται με το ίδιο το αξιακό τους σύστημα, για να αποφύγουν τις συγκρούσεις. Κάθε βράδυ σκέφτονται τι θα άλλαζε αν αποφάσιζαν αλλιώς. Μέσα στο σκοτάδι αναβιώνουν το μάθημα και συχνά μετανιώνουν.

Υπάρχει  άραγε κάποιος ασφαλής δείκτης αξιολόγησης αυτών των αποφάσεων; Νομίζω πως ναι. Είναι η αγάπη, η ειλικρινής, η ανυπόκριτη, η άδολη αγάπη για το παιδί. Γιατί: «… Ό, τι θέλει κανείς μπορεί να φτιάξει με την αγάπη. Ήλιους κι αστέρια, ροδώνες και κλήματα…».

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

(Αν ενδιαφέρεστε να εγγραφείτε ως συνδρομητές, παρακαλούμε επισκεφθείτε τη σχετική ιστοσελίδα.)