[16/6/2024]
Πρόταση δημιουργίας ψηφιακού αποθετηρίου γραπτών δοκιμίων πανελλαδικών εξετάσεων για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας
Τα γραπτά των πανελλαδικών εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός διότι:
1] αποτυπώνουν την επίτευξη των στόχων του προγράμματος σπουδών και την γλωσσική και γενικότερη πνευματική συγκρότηση των αποφοίτων σε όλο το φάσμα: κατηγορίας λυκείου, τόπου , κοινωνικής διαστρωμάτωσης, φύλου, χώρας καταγωγής, χρόνου διεξαγωγής των εξετάσεων.
2] αποκαλύπτουν διάχυτες εκπαιδευτικές πρακτικές και παραδοχές των αξιολογητών- βαθμολογητών που ενδεχομένως παρεκκλίνουν από την εφαρμογή του επίσημου προγράμματος σπουδών και των ρουμπρικών βαθμολόγησης.
3] αποτελούν καρπό της τελικής προσπάθειας των μαθητών και σύνθεση όλων των προσωπικών και υποστηρικτικών προσπαθειών σε μια κρίσιμη δοκιμασία, στην οποία η μεγάλη πλειονότητα των δοκιμαζομένων αποδίδει βαρύνουσα σημασία για την προσωπική της εξέλιξη (κάτι που δεν ισχύει για της διαδικασίες διαγνωστικού χαρακτήρα τύπου PISA ή ΕΕΔΧ)
Επομένως, πρόκειται για ένα υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί για ποικίλες έρευνες (κάτι που σήμερα γίνεται αποσπασματικά για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών πχ Κ. Αγγελάκος 1999, Ν. Αλέφαντος 2012) και - κυρίως- για σημαντικότατες επιμορφωτικές δραστηριότητες, αλλά καταστρέφεται κάθε χρόνο.
Την παιδαγωγική και ερευνητική αξία των γραπτών έχει δεχτεί ήδη η πολιτεία (στο άρθρο 17 ΦΕΚ 643/Β/27-2-2020) αλλά η διαδικασία αξιοποίησης είναι μάλλον δύσκαμπτη και αποθαρρυντική για τους επιμορφωτές. Είναι ασύμβατη με τα δεδομένα και τις ευκαιρίες της ψηφιακής εποχής και την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών.
Γι’ αυτό προτείνεται να δημιουργηθεί ένα ψηφιακό αποθετήριο στο οποίο θα κατατίθενται – διασώζονται γραπτά μαθητών (ανώνυμα, πληκτρολογημένα, χωρίς σημεία βαθμολόγησης ή στοιχεία βαθμολογητών), κατάλληλα για παιδαγωγική, επιμορφωτική και διαχρονική ερευνητική αξιοποίηση και με κριτήρια που ενδεχομένως να εμπλουτίζονται ή να διαφοροποιούνται κάθε χρονιά.
Παραδείγματος χάριν, προτείνεται να διασώζονται (πλήρη ή αποσπασματικά) γραπτά που δείχνουν ότι κάποιος στόχος του ΠΣ εκπληρώθηκε πολύ ικανοποιητικά, γραπτά που αντανακλούν παθογένειες της διδασκαλίας, εντός ή εκτός σχολείων. Γραπτά που αποκαλύπτουν ορθές ή λανθασμένες πρακτικές και παραδοχές βαθμολογητών κ.ά.
Πιο συγκεκριμένα (για τους γνώστες του αντικειμένου): προτείνεται να σημειώνονται με tags-δείκτες γραπτά με ορθές ή εσφαλμένες λεξικογραμματικές επιλογές, τεχνικές πύκνωσης και παράφρασης, αξιοποίησης δεικτών ύφους και επικοινωνιακής πρόθεσης σε κείμενα λογοτεχνικού και μη λογοτεχνικού ποιού, δημιουργικής αξιοποίησης των κειμένων αναφοράς, τεκμηρίωσης και επιχειρηματολογίας, αποτελεσματικής και κατάλληλης οργάνωσης κειμένων κα
Η πρόταση, όπως διατυπώνεται, απορρίπτει και αποφεύγει τις διχαστικές και αποπροσανατολιστικές προσεγγίσεις σχετικά με την ποιότητα της βαθμολόγησης και τον ορισμό ενός προτύπου επιτυχίας προς διδασκαλία και μίμηση.
Επικεντρώνεται στην αποκάλυψη και ανάδειξη των παιδαγωγικών και εκπαιδευτικών πτυχών του ζητήματος.
Κατά τα λοιπά, η επιλογή και μεταγραφή των γραπτών, η διαμόρφωση των κριτηρίων επιλογής, η δυνατότητα πρόσβασης στο αποθετήριο και αξιοποίησης του από το στελεχιακό δυναμικό της εκπαίδευσης ή άλλο (ερευνητές, εκπαιδευτικούς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, σχολείων ή φροντιστηρίων), ο σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα είναι θέματα που πρέπει να διευθετηθούν με ευελιξία και πρακτικό πνεύμα και όχι ως πρόσχημα κωλυσιεργίας.
Παναγιώτης Τσουκαλάς, εκπαιδευτικός στο 6ο Λύκειο Νέας Ιωνίας. (η πρόταση απηχεί μακρόχρονες συζητήσεις και προβληματισμούς πολλών συναδέλφων της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης που μετέχουν στην κοινότητα φιλολόγων agathi.pbworks.com – και όχι μόνο αυτών.
