[21/4/2025]

Ο εκπαιδευτικός στα Αναλυτικά Προγράμματα της Νεοελληνικής Γλώσσας, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (2003): στοχαζόμενος επαγγελματίας ή διεκπεραιωτής - εντολοδόχος;

Δημήτρης Βοζίκας, φιλόλογος, διδάκτορας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Ε.Κ.Π.Α.

Περίληψη

Στην παρούσα έρευνα μελετάμε τον ρόλο του εκπαιδευτικού στα Αναλυτικά Προγράμματα (ΑΠ) της Νεοελληνικής Γλώσσας, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που δημοσιεύθηκαν σε ΦΕΚ κατά το έτος 2003 και αποτελούσαν τα ισχύοντα ΑΠ κατά την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας. Εξετάζουμε τον ρόλο του εκπαιδευτικού όπως αυτός αποτυπώνεται στο θεσμικό κείμενο. Συγκεκριμένα, διερευνάται η δυνατότητα που παρέχει το ΑΠ στον εκπαιδευτικό για δημιουργικό στοχασμό, ανάληψη πρωτοβουλιών και διαφοροποίηση της διδασκαλίας και, επιπλέον, εξετάζεται αν υφίστανται κοινά στοιχεία ή/και διαφοροποιήσεις μεταξύ των υπό εξέταση ΑΠ όσον αφορά στην παραπάνω παράμετρο. Κεντρικό άξονα της μελέτης μας αποτελεί η θεμελιώδης διάκριση μεταξύ του εκπαιδευτικού ως διαμορφωτή του ΑΠ - στοχαζόμενου επαγγελματία και του εκπαιδευτικού ως διεκπεραιωτή - εντολοδόχου. Λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ΑΠ, αξιοποιούμε μεθοδολογικά εργαλεία που ανάγονται στους ποιοτικούς ερευνητικούς προσανατολισμούς. Ειδικότερα, υιοθετείται η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου ως μέθοδος επεξεργασίας του υπό εξέταση υλικού. Από τη μελέτη των ΑΠ, παρατηρούμε ότι σε αυτά αναδεικνύεται ο εκπαιδευτικός κυρίως ως διεκπεραιωτής-εντολοδόχος. Μετά από μια συγκριτική επισκόπηση των υπό μελέτη ΑΠ, οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι το «Γενικό μέρος» των ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ προβάλλει ένα ευέλικτο πλαίσιο για τη διδακτική διαδικασία, που επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να προσαρμόσει τη διδασκαλία στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των μαθητών του. Ωστόσο, αυτό το δυναμικό πλαίσιο, έρχεται σε αντίθεση με τα βασικά χαρακτηριστικά των ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ του Δημοτικού και του Γυμνασίου, που παραπέμπουν στο στοχοθετικό μοντέλο, καθώς και με τη μεγάλη έκταση της διδακτέας ύλης, που περιορίζει τη δυνατότητα του εκπαιδευτικού για ανάληψη πρωτοβουλιών και αποδυναμώνει τις παραμέτρους που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προώθηση της αυτενέργειας των μαθητών.

Λέξεις-κλειδιά: Αναλυτικό Πρόγραμμα, Νεοελληνική Γλώσσα, εκπαιδευτικός, ανάλυση περιεχομένου. 

Περιεχόμενα του τεύχους 193-194

Δείτε πληροφορίες για τη συνδρομή του 2025 στη σχετική ιστοσελίδα.

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.