Τα περιστατικά βίας εμφανίζονται πλέον με καταιγιστικό ρυθμό στους σχολικούς χώρους: φαινόμενα βίαιης συμπεριφοράς μαθητών προς τους συμμαθητές με απόπειρες μαχαιρώματος ή με αυτοκτονικές τάσεις λόγω φυσικού ή ηλεκτρονικού bullying, βίαιες συμπεριφορές μαθητών αλλά και γονέων προς το πρόσωπο και την ιδιοκτησία διδασκόντων, μαζικές καταστροφές εντός ή εκτός σχολείου κτλ. Αυτή η έξαρση δεν είναι τυχαίο ή συμπτωματικό φαινόμενο αλλά συνδέεται με πολυποίκιλους παράγοντες που γεννούν βία εντός και εκτός σχολείου. Ας αναφερθούμε σε μερικούς.
Πρώτος παράγοντας είναι η απαξίωση του σχολείου και της γνώσης από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον ειδικά την περίοδο της κρίσης, στοιχείο που διαποτίζει τη συμπεριφορά μαθητών, γονέων και πολλών εκπαιδευτικών. Το σχολείο αντιμετωπίζεται ως "αναγκαίο κακό" σε μια εποχή που άλλα προβάλλει και άλλα απαιτεί συχνά με ωμό, θρασύ και χυδαίο τρόπο. Το σχολείο λοιπόν δεν είναι ένας χώρος μόρφωσης, αξιών και κοινωνικοποίησης αλλά χώρος σύγκρουσης ατομικισμών, επιβολής προσωπικών εγωισμών και ναρκισσισμού, ελάσσονος κόπου, βολέματος και επαγγελματικής αδράνειας.
Επικουρικά σ' αυτό λειτουργεί η πλήξη και αναχρονιστικότητα της σχολικής γνώσης. Σε μια εποχή που η πληροφορία, η γνώση και ο τρόπος προσέγγισή τους κινούνται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, το σχολείο παραμένει σε γνωστικά και διδακτικά πρότυπα της δεκαετίας του '70, που δεν συγκινούν και δεν εμπνέουν. Αντίθετα η στείρα αναπαραγωγή της γνώσης από τα σχολικά βιβλία, η μονότονη δασκαλοκεντρική διδασκαλία καθ' υπαγόρευσιν, η σωματική καθήλωση εφήβων έξι - επτά ώρες χωρίς ενδιαφέρον και συμμετοχή και η αξιολόγηση με μηχανιστικές μορφές τεστ γεννούν πλέον έντονη αντίδραση τόσο σε επίπεδο καθημερινότητας στην τάξη (σε πολλές αίθουσες δεν γίνεται διδασκαλία αλλά μία διαρκής φασαρία μεταξύ εφήβων ή μεταξύ εφήβων και διδασκόντων) όσο στο ευρύτερο της μαζικής εφηβικής συμπεριφοράς στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Σ΄ αυτό το εκπαιδευτικό πλαίσιο εύκολα πλέον μεταφέρονται και αναπαράγονται παθογένειες και τερατουργήματα της ευρύτερης κοινωνίας. Από τις μιντιακές συζητήσεις και συμπεριφορές των ποικίλων ριάλιτι και του lifestyle, τις χουλιγκανικές συμπεριφορές των γηπέδων, τις ρατσιστικές επιθέσεις σε ευπαθή άτομα και ομάδες, έως τις ναζιστικού χαρακτήρα ομάδες οι οποίες εμφανίζονται ως υπερασπιστές της καθαρότητας (τοπικής, εθνικής, θρησκευτικής, φυλετικής κτλ). Αν αυτά συνδυαστούν με την ευρύτερη οικονομική και αξιακή κρίση, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα που οδηγεί αναπόφευκτα στο μέλλον σε σχολικούς χώρους αμερικανής Δύσης και ακήρυκτου πολέμου με θύτες και θύματα όλους μας!
Και ποια είναι η αντίδραση απέναντι στα φαινόμενα αυτά των επίσημων θεσμικών φορέων (Υπουργείο Παιδείας, διοικητικοί μηχανισμοί, κομματικοί μηχανισμοί, κεντρικοί συνδικαλιστικοί φορείς κτλ); Απλή και δοκιμασμένη συχνά στο παρελθόν αλλά αποτυχημένη εντελώς και εξοργιστική σήμερα: απόκρυψη των προβλημάτων κάτω από το χαλί, μεταφορά ευθυνών, αλληλοκατηγορίες, καταγγελτικός λόγος χωρίς ουσία, αποφυγή ανάληψης κάθε δυναμικής πρωτοβουλίας για αλλαγή της κατάστασης, εν τέλει αποδοχή της μοίρας...
Μελετώντας αυτές τις μέρες τις προτάσεις κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης για την εκπαίδευση και ειδικά για τον χώρο του Λυκείου, αντιλαμβάνεται αμέσως κανείς ότι ουσιαστικά συμφωνούν ή διαφωνούν σε ανούσιες τεχνικής μορφής ρυθμίσεις που δεν θίγουν στο ελάχιστο "τον σκληρό πυρήνα" της παρεχόμενης γνώσης, των εφαρμοζόμενων μεθόδων διδασκαλίας και αξιολόγησης, των μορφών θεσμικής - κανονιστικής λειτουργίας και στελέχωσης των σχολικών μονάδων, των συνθηκών συνύπαρξης εφήβων με συνομηλίκους και μεγαλύτερους κτλ. ’ρα η σχολική καθημερινότητα θα συνεχίσει να γίνεται όλο και πιο αφόρητη για όλους, θα καταστεί πιο ευάλωτη στις εξωγενείς επιρροές και χειραγωγήσεις, οπότε η μόνη προοπτική που προδιαγράφεται είναι το σχολείο να τρώει τις σάρκες του, να τρέφεται και να τρέφει με τοξικότητα τα μέλη του και το ευρύτερο κοινωνικό σώμα προς τέρψιν και δικαίωση όλων όσοι συνειδητά προγραμμάτισαν και διαιωνίζουν αυτόν, τον κοινωνικά και πολιτικά, αποσαρθρωτικό ρόλο του!
