Η σπουδή της Ιστορίας δε φωτίζει μόνο το παρελθόν, όπως νομίζουν πολλοί, ούτε αποτελεί περιδιάβαση σε νεκροταφείο ή σε μουσείο. Φωτίζει κυρίως το παρόν και μας βοηθάει να βλέπουμε κάπως καθαρότερα το μέλλον, ενισχύοντας την όραση με γνώση, ώστε να ενεργούμε πιο  έγκαιρα και πιο σωστά. Όποιος ξέρει καλύτερα, σκέπτεται ορθότερα.

  Αυτό που ισχύει γενικά για την Ιστορία, ισχύει  και  για τους επιμέρους τομείς της, ένας από τους οποίους  είναι και η εκπαίδευση. Η ελληνική, εν προκειμένω, εκπαίδευση έχει  την ιστορία της και τους ιστορικούς της. Από τους πιο σημαντικούς ζώντες ιστορικούς της εκπαίδευσης – ίσως ο πιο σημαντικός μετά το θάνατο του Αλέξη Δημαρά – είναι ο Δαυίδ Αντωνίου, λαμπρός φιλόλογος, που γεννήθηκε στη Λίμνη Ευβοίας το 1940.

  Ο Δαυίδ Αντωνίου δεν έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Οι ανάγκες της ζωής δεν επέτρεπαν τέτοιους στόχους. Δούλεψε στα φροντιστήρια (διδάσκοντας κυρίως Λατινικά), έγραψε βοηθητικά διδακτικά βιβλία, δούλεψε στη δημόσια εκπαίδευση, συνεργάστηκε με το ΚΕΜΕ, διηύθυνε  Μεταλυκειακό Προπαρασκευαστικό Κέντρο, αποσπάστηκε (1988-1995) στα Γενικά Αρχεία του Κράτους όπου ασχολήθηκε κυρίως με την ταξινόμηση του Αρχείου του Υπ. Παιδείας και αφοσιώθηκε στην Ιστορία της εκπαίδευσης παρουσιάζοντας πλούσιο και σπουδαίο έργο. Θα αναφέρουμε ενδεικτικά εδώ το τρίτομο έργο Προγράμματα Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929),που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Τα γαλλικά σχολεία στην Ελλάδα, Τα ιταλικά σχολεία στην Ελλάδα, Διδάσκοντας ‘’τον έρωτα των ωραίων τεχνών’’ (ζωγράφοι- ιχνογράφοι- καλλιγράφοι στα ελληνικά σχολεία του 19ου αιώνα), τη μονογραφία Νεόφυτος Νικητόπουλος, το Νομοθετώντας τη Νεοελληνική Εκπαίδευση 1821- 2016: Ένα χρονολόγιο, το δίτομο Η εκπαίδευση στη Δυτική μικρά Ασία (1919-1922) κ.α. Περιοριζόμαστε στα εκτενή και πολυσέλιδα βιβλία του, ενώ οι ανακοινώσεις και τα μικρότερα μελετήματά του είναι πάρα πολλά. Πρόκειται για έναν χαλκέντερο ερευνητή των πηγών.

  Ο Δαυίδ Αντωνίου δεν παρουσιάζει την ιστορία της εκπαίδευσης  συνθετικά ή αφηγηματικά. Οι εργασίες του είναι έρευνες υποδομής και αναφοράς γραμμένες σχεδόν απρόσωπα, όπως  προκύπτουν δηλαδή από τις πρωτογενείς αρχειακές πηγές (νομοθετήματα και αποφάσεις, πράξεις και τεκμήρια), χωρίς ο ίδιος να σχολιάζει ή  να ιδεολογεί. Ο ίδιος παρεμβαίνει μόνο όπου και όσο χρειάζεται για να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις παραθέτοντας τα γεγονότα, τα κείμενα, τους νόμους και αφήνοντας τις κρίσεις στον υποψιασμένο αναγνώστη, που συνήθως είναι μελετητής της εκπαίδευσης.

  Το πιο πρόσφατο πόνημά του έχει τίτλο Περίγραμμα της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης 1821-2017- Οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος (Εκδ. Γρηγόρη, 2018). Σ’ αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει με τρόπο μεθοδικό και εποπτικό το πλαίσιο των εκπαιδευτικών προθέσεων, προσπαθειών και πράξεων του νεοελληνικού κράτους στα σχεδόν 200 χρόνια του ελεύθερου βίου του, δίνοντας στον αναγνώστη- και κυρίως στο μελετητή- έγκυρη και πλήρη πληροφόρηση για κάθε εκπαιδευτικό ζήτημα που ο ενδιαφερόμενος βρίσκει εύκολα στο λεπτομερές αλφαβητικό  ευρετήριο του βιβλίου.

  Θα πει ίσως κάποιος ότι σήμερα όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στο Διαδίκτυο. Ναι, αλλά το διαδίκτυο δεν είναι αυτοτροφοδοτούμενο. Το τροφοδοτεί η ανθρώπινη εργασία και οι εργασίες του Δ. Α. είναι από αυτές που (πρέπει να) τροφοδοτούν το διαδίκτυο. Έπειτα το διαδίκτυο δεν έχει ενότητα και συνοχή ούτε συνέχεια και οπτική. Οι πληροφορίες που δίνει είναι μεμονωμένες, αποσπασματικές και ‘’χύμα’’ – όχι ενταγμένες σε μια εξελικτική πορεία με ιστορική προοπτική, ενώ δε μπορείς να είσαι βέβαιος για την πληρότητα και την εγκυρότητά τους σε πολύ εξειδικευμένα ζητήματα. Το Περίγραμμα είναι ένας πλήρης, έγκυρος και χρηστικός οδηγός.

Ο Δαυίδ Αντωνίου δεν είναι από αυτούς που προβάλλουν τον εαυτό τους ή το έργο τους και τον ξέρουν όσοι πρέπει να τον ξέρουν. Ούτε περιμένει βέβαια άλλη  ανταμοιβή για ό,τι κάνει πέρα από την αναγνώριση του ‘’σιναφιού’’ του, και αυτή την αναγνώριση του αποδίδει εδώ η ‘’Νέα Παιδεία’’ δια του γράφοντος, ευχαριστώντας τον για την προσφορά του. Αλλά και το Τμήμα Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων - προς τιμή του -  αναγνωρίζοντας το έργο του έχει αναγορεύσει  τον Δαυίδ Αντωνίου Επίτιμο Διδάκτορα ήδη το 2004.