Δημοτικά τραγούδια ως ποιητική δημιουργία διδάσκονται σ' όλες τις τάξεις της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δάσκαλοι και φιλόλογοι αναλύουν και ερμηνεύουν τα δημοτικά τραγούδια, που περιέχονται στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας, με τον τρόπο που αναλύουν και τα άλλα ποιήματα των σχολικών βιβλίων, προσπαθώντας να εμφυσήσουν στους μαθητές αγάπη για το ποιητικό αυτό είδος.
Όμως το δημοτικό τραγούδι δεν είναι μια ποιητική δημιουργία. Είναι ένα τραγούδι. Αποτελεί δηλαδή πρώτιστα μια μουσική δημιουργία ή καλύτερα μια μουσική - ποιητική δημιουργία, που πλάστηκε κάτω από ορισμένες συνθήκες για να υπηρετήσει συγκεκριμένες κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμους, βαφτίσια, θάνατο, εργασία, πανηγύρια κλπ.). Τα περισσότερα μάλιστα πλάστηκαν για να συνοδεύσουν την κυρίαρχη ανθρώπινη έκφραση στις περισσότερες από τις κοινωνικές εκδηλώσεις του νεοελληνικού βίου, το χορό.
Λόγος - μουσική, αλλά στα πιο πολλά κι ο χορός αποτελούν τα δύο / τρία στοιχεία της ολότητας που λέγεται δημοτικό τραγούδι. Σε καμιά περίσταση δεν απαγγέλθηκε ποτέ δημοτικό τραγούδι, όπως γινόταν π.χ. με τα ομηρικά έπη (Ιλιάδα, Οδύσσεια). Ποιητική και μουσική δημιουργία πλάστηκαν ταυτόχρονα από τον ίδιο δημιουργό. Η μουσική δεν αποτελεί επένδυση σ' ένα ποίημα άλλου δημιουργού, όπως γίνεται με τα λεγόμενα έντεχνα τραγούδια.
Η ανάλυση μόνο του ποιητικού μέρους, της γλώσσας του τραγουδιού, καθιστά αδύνατη στο δάσκαλο / φιλόλογο αλλά και πολύ περισσότερο στο μαθητή την κατανόηση της ουσίας του τραγουδιού, της ίδιας της ψυχής του δημιουργού. Πώς είναι δυνατό να ερμηνεύσουμε την ψυχή του δημιουργού, όταν αναλύουμε μόνο ένα μόνο από τα στοιχεία του δημιουργήματός του! Είναι σα να παίρνουμε μόνο το ένα τμήμα της.
Η μονοδιάστατη αυτή επαφή των παιδιών με το δημοτικό τραγούδι στο σχολείο είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη απαξίωση και περιφρόνηση της δημοτικής μουσικής από τη νέα γενιά, καθώς ούτε βιώματα πια έχει από το σπίτι και το κοινωνικό περιβάλλον, ενώ από την ιδιωτική τηλεόραση και το ραδιόφωνο έχει εκλείψει εντελώς κάθε εκπομπή που έχει σχέση με το δημοτικό τραγούδι. Μόνον κάποιες ομάδες παιδιών, που συμμετέχουν σε συγκροτήματα παραδοσιακών χορών, έχουν κρατήσει κάποια επαφή. Αν ένας δάσκαλος / καθηγητής τολμήσει είτε να τραγουδήσει είτε να βάλει στην τάξη ν' ακούσουν οι μαθητές τη μουσική ενός δημοτικού τραγουδιού, θα εισπράξει την περιφρόνηση απ' όλους χαρακτηρίζοντάς τον «βλάχο».
Η στάση αυτή απέναντι στο δημοτικό τραγούδι, που από τη μια εξυμνείται ως αριστουργηματικό δημιούργημα του ελληνικού λαού, κι από την άλλη απαξιώνεται και θεωρείται κατώτερο πολιτιστικό στοιχείο, «βλάχικο, χωριάτικο», είναι αντιφατική, για να μην πω σχιζοφρενική.
Αν θέλουμε να διαμορφώσουμε μια γενιά που πραγματικά θα θεωρεί το δημοτικό τραγούδι ως ένα από τα βασικά πολιτισμικά στοιχεία του νέου ελληνισμού, οφείλουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και η Πολιτεία ν' αναλάβουν την ευθύνη να χορηγούν στους μαθητές και δασκάλους μαζί με τα βιβλία κι ένα cd που θα περιέχει τα δημοτικά τραγούδια, που περιλαμβάνονται στα βιβλία νεοελληνικής λογοτεχνίας Δημοτικού - Γυμνασίου - Λυκείου. Έτσι τα τραγούδια δε θα διδάσκονται αποκομμένα από τη μουσική τους κι οι μαθητές από πολύ μικρή ηλικία θα εξοικειώνονται με το πολιτιστικό μας αυτό αγαθό.
Το ίδιο βέβαια θα μπορούσε να γίνει και με τη μουσική των μελοποιημένων ποιημάτων των ποιητών μας, όπως π.χ. του Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου κ.ά. Γιατί δεν υπάρχει εκπαιδευτικός, που να διαθέτει χρόνο και χρήμα να φέρει σε πέρας ένα τέτοιο έργο. Μόνον η Πολιτεία μπορεί, αν βέβαια νοιάζεται πραγματικά για τα παιδιά της και τον πολιτισμό της.
