ShareThis
Η Javascript πρέπει να είναι ενεργοποιημένη για να συνεχίσετε!

Άρθρα

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα του Λυκείου

 Το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στα Λύκεια της Μεγαλονήσου (πρβλ. Η αρχαία ελληνική γλώσσα στα Γυμνάσια της Κύπρου, Νέα Παιδεία, 150 (2014), για το σχολικό έτος 2016-17, με ειδικά εγχειρίδια των Αρχαίων Ελληνικών και αντίστοιχα υποστηρικτικού υλικού, που ετοιμάστηκαν από Ομάδα εκπαιδευτικών της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων (ΥΑΠ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) της Κύπρου, έχει την ακόλουθη δομή: μάθημα κοινού κορμού και μάθημα προσανατολισμού, στην Α΄ τάξη, μάθημα κοινού κορμού και κατεύθυνσης, στη Β΄ τάξη και μάθημα μόνο κατεύθυνσης στην Γ΄ τάξη.

            Συγκεκριμένα, στην Α΄ τάξη στις 2 ώρες (2 περίοδοι, η κυπριακή ονομασία) κοινού κορμού, οι μαθητές διδάσκονται, από το εγχειρίδιο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι, αποσπάσματα (πρωτότυπο και μετάφραση) από τον Αγησίλαο του Ξενοφώντα (εγκώμιο του Σπαρτιάτη βασιλιά) και από τον Θουκυδίδη τις δημηγορίες Κορινθίων, Αθηναίων και Λακεδαιμονίων – Λόγους Αρχίδαμου και Σπενελαΐδα (Α΄ βιβλίο) και ολόκληρο τον «Διάλογο Αθηναίων και Μηλίων» (Ε, 85-113). Στο μάθημα προσανατολισμού (4 περίοδοι), ένα δίωρο αφιερώνεται στην διδασκαλία θεματογραφίας από αττικούς συγγραφείς, με επισήμανση των κύριων γραμματικοσυντακτικών φαινομένων, την ετυμολογική διερεύνηση και τη γλωσσική επεξεργασία, ενώ στο άλλο δίωρο γίνεται εμβάθυνση στο περιεχόμενο μικρών αρχαιοελληνικών κειμένων κατανεμημένων σε θεματικές ενότητες: Παιδεία – Αγωγή και Πολιτεία – Πολίτης. Στη Β΄ τάξη, ως μάθημα κοινού κορμού (2 περίοδοι) διδάσκεται ο Σοφοκλέους Οιδίπους Τύραννος από μετάφραση (κάποια μικρά επιλεγμένα αποσπάσματα, γνωμικού χαρακτήρα, και στο πρωτότυπο). Το μάθημα θα εμπλουτίζεται με τη διδασκαλία παράλληλων μεταφρασμένων αποσπασμάτων από τις τραγωδίες Αντιγόνη του Σοφοκλή και Προμηθεύς Δεσμώτης του Αισχύλου. Ως μάθημα κατεύθυνσης (4 περίοδοι) ο Υπέρ Μαντιθέου λόγος του Λυσία (κάποια αποσπάσματα από το πρωτότυπο και κάποια από μετάφραση) και η Θεματογραφία, από εγχειρίδιο με υποστηρικτικό υλικό του ΥΠΠ. Τέλος, στην Γ΄ τάξη, ως μάθημα κατεύθυνσης (4 περίοδοι) συνεχίζεται η διδασκαλία της Θεματογραφίας καθώς και δύο κειμένων: Θουκυδίδου, Περικλέους Επιτάφιος (§35-43, πρωτότυπο, §34, 44-46, μετάφραση) και Πλάτωνος, Πρωταγόρας (Κεφ. Γ-Ε, ΙΑ΄-ΙΒ΄, πρωτότυπο, Α-Β, Στ΄-Ι, ΙΓ΄-ΙΣτ΄, μετάφραση).

            Το πρόγραμμα, αναμφίβολα, περιλαμβάνει διδασκαλία κορυφαίων κειμένων της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, όπως ο Επιτάφιος του Περικλή, μεγαλόπρεπος ύμνος της δημοκρατίας, που δυστυχώς έχει αφαιρεθεί από τα ελλαδικά Λύκεια (βλ. Η περιπέτεια της διδασκαλίας του «Επιταφίου Λόγου», Νέα Παιδεία 156 (2015) και ο περίφημος Διάλογος Αθηναίων και Μηλίων, με δραματική επικαιρότητα, που σαν επεισόδιο αρχαίας τραγωδίας, αφηγείται την απάνθρωπη και προκλητική αλαζονεία της δύναμης και τη ροπή της προς την αδικία και την αυτοκαταστροφή, που θα έρθει αργότερα ως κάθαρση. Θεωρείται, όμως, διδακτικά σκόπιμο να συνδυάζεται η διδασκαλία του με τον Επιτάφιο του Περικλή, πρόταση που έχει διατυπωθεί από τον Φάνη Κακριδή, για να γίνεται συγκριτική αντιπαράθεση. Αντίθετα, κρίνεται εύστοχη η επιλογή για διδασκαλία τραγωδιών του Σοφοκλή (Αντιγόνη – Οιδίπους Τύραννος) και Αισχύλου (Προμηθεύς Δεσμώτης) – ο Ευριπίδης διδάσκεται στην Γ΄ Γυμνασίου - καθώς και κειμένων και από τα τρία είδη του πεζού λόγου (ιστορία, φιλοσοφία, ρητορική)· ακόμη, επιτυχής χαρακτηρίζεται ο συνδυασμός του γλωσσικού σκοπού (διδασκαλία θεματογραφίας) με τον αντίστοιχο νοηματικό και ιδεολογικό, μέσω κατάλληλων κειμένων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Η αξιοποίηση των κυπριακών εγχειριδίων από τους καθηγητές της Β/θμιας Εκπ/σης των ελλαδικών Λυκείων θα ήταν άκρως λυσιτελής.


Συντάκτες

Ενημερωτικό δελτίο