Όλοι τώρα ξέρουμε τι θέλουμε, αφού το είχαμε και το χάσαμε. Θέλουμε να έχουμε ένα τεράστιο και γενναιόδωρο κράτος από το οποίο να τρεφόμαστε όλοι, ποιος λίγο ποιος πολύ, κατά δύναμιν έκαστος και κατά τη δυνατότητα προσέγγισής του στο μπουφέ της εξουσίας. Πολύ ωραίο βέβαια ακούεται αυτό - ποιος θα έλεγε όχι - αλλά αυτό το κράτος, τροφοδότη και μαικήνα, ποιος θα το συντηρεί, τώρα που τελείωσαν τα πακέτα, τα δάνεια, τα ψέματα, τώρα που για την επιβίωσή μας υπογράφουμε απανωτά μνημόνια;

Οι κρατιστές και οι λαϊκιστές των ολοκληρωτικών σχημάτων έχουν έτοιμη την απάντηση: θα το συντηρούν, λέει, οι πλούσιοι, οι εφοπλιστές, οι βιομήχανοι, οι μεγαλέμποροι, οι έχοντες και κατέχοντες, οι ολιγάρχες γενικώς. Λύση απλή και βολική, αλλά δυστυχώς, ανεφάρμοστη. Όλοι αυτοί οι έχοντες, αν ζοριστούν, φεύγουν μαζί με τα λεφτά τους (παγκοσμιοποίηση γαρ) και πηγαίνουν αλλού, όπου βρίσκουν φτηνά εργατικά χέρια και φορολογικούς παραδείσους. ’ρα;

Αυτοί όμως έχουν έτοιμη και την άλλη απάντηση, την παλιά: να περιέλθουν, λέει, όλα στο κράτος, η παραγωγή και τα μέσα, το εμπόριο και η διακίνηση, οι συγκοινωνίες και οι επικοινωνίες, τα πάντα. Το κράτος να είναι ο μέγας επιχειρηματίας-εργοδότης, όλοι εμείς να γίνουμε υπάλληλοι και εργάτες του, με αφεντικό το κόμμα (ταυτισμένο με το κράτος) δηλαδή με αφεντικά τα στελέχη του κόμματος, τα μέλη του οποίου θα είναι πολίτες πρώτης κατηγορίας με άμεση πρόσβαση στο μπουφέ της εξουσίας. Το αυγό του Κολόμβου. Είναι το «άλλο σύστημα», ανόητοι!

Ναι. Αλλά αυτό το άλλο σύστημα υπήρξε, περπάτησε, το είδαμε στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, ήταν κάποτε η ελπίδα μας, το αντίπαλο δέος του άγριου και απάνθρωπου καπιταλισμού, η εναλλακτική πρόταση πολιτικής οργάνωσης και διακυβέρνησης, αλλά
ξαφνικά (ή μήπως όχι και τόσο ξαφνικά;) το ‘’άλλο σύστημα’’ κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος (γιατί άραγε;) και μάλιστα το κάστρο έπεσε χωρίς αντίσταση, σαν έτοιμο από καιρό, σαν ώριμο (ή σαπισμένο;) φρούτο, αφού έκανε τόσο με τη ζωή του όσο και με το θάνατό του αμέτρητους ανθρώπους δυστυχισμένους. ’ρα;

 Αρα το «σύστημα», χωρίς αυταπάτες, είναι πλέον ένα, παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός. Αντί να το δαιμονοποιούμε και να το ξορκίζουμε, θα πρέπει να αναζητήσουμε κι εμείς στη χώρα μας καλύτερους τρόπους  διαχείρισής του και να το μπολιάσουμε, ώστε να γίνει ανθρωπινότερο και κοινωνικά δικαιότερο. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να εξανθρωπίζουμε και να εκσυγχρονίζουμε το «σύστημα» απαλλάσσοντάς το κατά δύναμη και από εγγενή δικά του αλλά κυρίως από δικά μας ελαττώματα και αδυναμίες, που η παιδεία μας δεν κατάφερε ακόμη να εξαλείψει.