ShareThis
Η Javascript πρέπει να είναι ενεργοποιημένη για να συνεχίσετε!

Άρθρα

Απάντηση στο σχόλιο του Γιάννη Μπασλή, «Γλωσσικά παράταιρα», Νέα Παιδεία, 147 (2013), σ.σ. 9-10

Διαβάζοντας το σχόλιο του Γιάννη Μπασλή, συναδέλφου με ιδιαίτερη γνώση και ευαισθησία για την ελληνική γλώσσα, η οποία, δυστυχώς, τον τελευταίο καιρό, κακοποιείται βάναυσα από τα Μ.Μ.Ε. και όχι μόνο, θα ήθελα να προσθέσω συμπληρωματικά μερικά στοιχεία στα γραφόμενά του.

Κατ’ αρχάς, οι τρεις περιπτώσεις εσφαλμένης χρήσης της γλώσσας, που αναφέρονται ενδεικτικά από το συντάκτη, ως προς την αξιολογική αποτίμηση είναι τελείως διαφορετικές, ιδιαίτερα οι 2 και 3· σε καμιά περίπτωση, άλλωστε, δεν είναι καθαρευουσιάνικες και ούτε χρησιμοποιούνται για λόγους εντυπωσιασμού, ώστε να ξεχωρίζουν γλωσσικά οι πατρίκιοι από τους πληβείους, την «πλέμπα». Συγκεκριμένα, α) ο τύπος άνηκα είναι καθαρά προϊόν άγνοιας της ελληνικής γλώσσας· εξάλλου, ο αναβιβασμός του τόνου είναι ίδιο της δημοτικής· β) Η χρήση των ρημάτων που δηλώνουν τόπο ή κίνηση, χωρίς την αντίστοιχη πρόθεση, ανήκει στους νεολογισμούς που χρησιμοποιούνται κυρίως από τους νέους, χάριν συντομίας αλλά και με υπολανθάνουσα ειρωνική και μιμητική διάθεση (πρβλ. εκπομπές Λαζόπουλου)· ωστόσο, δεν υπάρχει κανένας φόβος να επικρατήσουν αλλά και ούτε να αλλοιώσουν το γλωσσικό αισθητήριο· γ) Όσον αφορά τη λεωφόρο Κηφισίας δεν πρόκειται για «μιξοβάρβαρη» χρήση. Ήδη, στην Αρχαιότητα η ακριβής ονομασία του πολίσματος είναι Κηφισία, που μετεξελίχθηκε επί το λαϊκότερον, με παρατονισμό, σε Κηφισιά. Η Κηφισία, ήταν αρχαίος δήμος της Ερεχθηΐδος φυλής, μιας από τις δέκα φυλές που, ως γνωστόν, καθιερώθηκαν με τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη (506 π.Χ.). Η ονομασία του δήμου οφείλεται στον ποταμό της Αττικής Κη(α)φισό (Σοφοκλ. Οιδ.Κολ. 687, Ευρ. Μήδεια 835, Ξενοφ. Ελληνικά, 2,4,19), πηγάζοντα από τις υπώρειες του Πεντελικού όρους – παρά το ’ντρον των Νυμφών – και εκβάλλοντα στον Φαληρικό κόλπο. Η καθιερωθείσα, όμως, ονομασία της πόλης Κηφισιά δεν επηρέασε καθόλου την αντίστοιχη της λεωφόρου, Κηφισία (από το επίθετο Κη(α)φίσιος-α-ον – Πινδ. Ολυμπ. ΧIV,1) (πρβλ. Ιερά οδός), που συνέδεε το άστυ με το προάστιο, επισημαίνοντας έτσι την εννοιολογική και σημασιολογική διάσταση των δύο λέξεων.

Επομένως, η ονομασία είναι ορθή και οι χαρακτηρισμοί του συναδέλφου: ανελλήνιστοι, «χωριάτικος», λαθεμένοι γλωσσικοί τύποι είναι υπερβολικοί.


Συντάκτες

Ενημερωτικό δελτίο