Μετά από μια εξαετία ποικίλων προσχηματικών προτάσεων διαλόγου για τις αλλαγές στο Λύκειο φθάσαμε σε οριακό σημείο. Το Λύκειο έχει απαξιωθεί πλήρως ως εκπαιδευτική βαθμίδα ενώ κύριο ζήτημα της ελληνικής κοινωνίας είναι η αύξηση ή μείωση των βάσεων εισαγωγής στις Ανώτατες και Ανώτερες Σχολές. Όταν μάλιστα οι βάσεις αυτές τείνουν προς το μηδέν, όπως φέτος, εμφανίζονται διάφοροι ανησυχούντες υποκριτικά για το επίπεδο της εκπαίδευσής μας.
Σ’ αυτό το κλίμα το Υπουργείο Παιδείας συγκρότησε μια επιτροπή από εκπαιδευτικούς-επιστήμονες της εκπαιδευτικής πράξης οι οποίοι, αφού μελέτησαν τις προτάσεις άλλων επιτροπών, των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών (κυρίως της ΠΟΣΔΕΠ) και μεμονωμένων επιστημόνων, κατέληξαν σε μια συγκεκριμένη πρόταση για τη δομή του νέου Λυκείου.
Η πρόταση αυτή έχει ακόμη ως βάση και παλαιότερες μεταρρυθμιστικές προτάσεις που δεν υλοποιήθηαν (π.χ. την περίοδο του Γ. Αρσένη) αλλά κυρίως στηρίζεται στη διεθνή εμπειρία αλλά και στο εφαρμοσμένο πρόγραμμα του International Baccalaureat. Baσίζεται στη λογική της μείωσης του αριθμού των υποχρεωτικών μαθημάτων σε τέσσερα (4), προτάσσει τη δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από ομοειδείς ομάδες γνωστικών αντικειμένων, εντάσσει την άθληση και την αισθητική αγωγή σ’ όλες τις τάξεις του Λυκείου. Παράλληλα προωθεί την καθιέρωση της επιστημονικής εργασίας σε κάθε τάξη με την επιλογή συμβούλου-καθηγητή καθώς και την καθιέρωση του προσωπικού φακέλλου ως εναλλακτικού τρόπου αξιολόγησης. Όσον αφορά το ζήτημα της πρόσβασης στα Πανεπιστήμια προτείνεται η καθιέρωση συντελεστών στα μαθήματα που θεωρούνται μαθήματα βαρύτητας για κάθε Σχολή, η εισαγωγή φοιτητών όχι σε Τμήμα αλλά σε Σχολή ή Πανεπιστήμιο κ.ά. 5 Κανείς θεωρητικά δεν μπορεί να διαφωνεί με παρόμοιες προτάσεις. Επειδή, όμως, ανάλογες «μεταρρυθμιστικές» πρωτοβουλίες στο παρελθόν πρότειναν παρόμοια πράγματα τα οποία ουδέποτε εφαρμόστηκαν στην εκπαίδευση, καλό είναι να επισημάνουμε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μια επιτυχή, αυτή τη φορά, αναβάθμιση του Λυκείου. Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά γιατί για την Α´ Λυκείου του επόμενου σχολικού έτους πρέπει να ετοιμαστούν νεά αναλυτικά προγράμματα και νέο διδακτικό υλικό το οποίο απαιτεί χρονοβόρες διαδικασίες ακόμα κι αν θεσμοθετηθεί (επιτέλους!) η κατάργηση του μοναδικού σχολικού εγχειριδίου. Παράλληλα χρειάζεται από την ερχόμενη άνοιξη η ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που θα διδάξουν στην Α´ Λυκείου ιδιαίτερα στην εισαγωγή καινοτομιών όπως η σύνταξη επιστημονικής εργασίας από τους μαθητές καθώς και η αξιολόγησή τους βάσει του προσωπικού φακέλλου. Όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν με επικοινωνιακού χαρακτήρα δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας αλλά απαιτούν σαφές και συγκροτημένο επιστημονικό σχέδιο το οποίο προϋποθέτει σοβαρότητα και μεθοδικότητα στην εφαρμογή του, ουσιαστική ενημέρωση των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Ο χρόνος είναι λίγος και υπάρχει ο κίνδυνος να βιώσουμε μια ακόμη πρόχειρη εφαρμογή «μεταρρυθμίσεων» η οποία θα καταλήξει σε νέα αποτυχία. Αυτό δέν το αντέχουμε πλέον ως κοινωνία και ως πολίτες και η αντίδρασή μας προς τους υπεύθυνους δεν θα έχει προηγούμενο!
