Έφτασε νομίζω η ώρα να αναζητήσουμε όλοι τις σοβαρές συνέπειες που είχε η απόσυρση του περιβόητου σχολικού βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού. Όχι τόσο η απόσυρση ως εκπαιδευτική πράξη αλλά η συμβολική της αξία και η πολιτική της σημασία. Αρκεί και μόνο να αναλογιστούμε τις ανάλογες απόπειρες που ακολούθησαν.

Εκπαιδευτικοί ελέγχονται για τον τρόπο με τον οποίο πραγματεύονται τα ιστορικά γεγονότα. Πανεπιστημιακοί αποδοκιμάζονται, αν δεν "διασύρονται", γιατί τόλμησαν να αναζητήσουν νέους τρόπους ιστορικής έρευνας και εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας της Ιστορίας. Απόπειρες μάλιστα που δεν εκπορεύονται μόνο από τον Τύπο, που στο κυνήγι του κέρδους δεν διστάζει να εκτραπεί στην παραπληροφόρηση και τον κιτρινισμό. Ούτε αποτελούν μόνο υπερφίαλες και δυσειδαίμονες από άμβωνος εθνικο-πατριωτικές κορώνες για την κατάλληλη εθνική και θρησκευτική συνείδηση των ελληνοπαίδων.

Στον "εθνοσωτήριο" αυτόν αγώνα έχουν συστρατευθεί και κάποιες από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, ανοίγοντας πολύ επικίνδυνες πρακτικές που όχι μόνο υπονομεύουν τη λειτουργία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας αλλά και απειλούν την ελευθερία της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας. Βουλευτής προσπάθησε να ελέγξει εκπαιδευτικό για τον κριτικό τρόπο με τον οποίο προσέγγισε την ανάπτυξη του φασισμού στην Ευρώπη. Εφημερίδα, που αποτελεί κομματικό όργανο, καταφεύγει σε καταγγελτικές πρακτικές εναντίον εκπαιδευτικών που κατά την προσέγγιση των ιστορικών γεγονότων δεν ευθυγραμμίζονται με την επίσημη κομματική γραμμή. Και ακόμη πιο πρόσφατα η νεολαία του ΛΑΟΣ οργάνωσε πορεία διαμαρτυρίας ζητώντας την απομάκρυνση της καθηγήτριας του ΕΚΠΑ και πρώην βουλευτού του ΠΑΣΟΚ κ. Θάλειας Δραγώνα, από τη θέση της ειδικής γραμματέως του υπουργείου Παιδείας. Η πορεία μάλιστα αυτή ήταν το αποκορύφωμα μιας χωρίς όρια κατασυκοφάντησης της κ. Δραγώνα. Με κατασκευασμένα αποσπάσματα από βιβλία της και διαστρεβλώνοντας τη σημαντική πραγματικά συμβολή της στην εκπαίδευση των μουσουλμανοπαίδων στη Θράκη, η κ. Δραγώνα ελέγχεται όχι για τις πολιτικές της αποφάσεις, κάτι απολύτως θεμιτό στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αντίθετα στοχοποιούνται οι επιστημονικές της απόψεις. Καμιά σημασία δεν φαίνεται να έχει το γεγονός ότι αυτές οι απόψεις προκύπτουν ως πορίσματα επιστημονικών ερευνών. Κανείς από τους αυτόκλητους αυτούς πατριώτες δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη του ότι το συλλογικό έργο, με τον τίτλο "Τι είν' η πατρίδα μας", που επιμελείται η Θάλεια Δραγώνα μαζί με την 'Αννα Φραγκουδάκη και στο οποίο κυρίως παραπέμπουν, είναι επιστημονικό βιβλίο και στηρίζεται σε δύο μεγάλες έρευνες σχετικά με τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών, το περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων και με κεντρικό ερευνητικό ερώτημα "πώς βλέπουμε τον εαυτό μας ως Έλληνες". Στο βωμό μάλιστα αυτής της στοχοποίησης οι "εθνοφύλακες" δεν διστάζουν να παραποιήσουν τις θέσεις της και να διαστρεβλώσουν με κατάλληλες παραφθορές φράσεις από παλιότερα βιβλία της ή ακόμη και να κατασκευάσουν αποσπάσματα παραθέτοντάς τα ως δικά της κείμενα. Έτσι είναι πιο εύκολη η προσωποποίηση του εθνικού κινδύνου, που εμμέσως με τέτοιες πρακτικές κατασκευάζουν.

Και το χειρότερο δεν είναι μόνο πως μέσα από αυτή την πρακτική αναπαράγονται ρατσιστικές και εθνικιστικές αντιλήψεις που φάνταζαν για χρόνια ξεπερασμένες. Είναι πώς συνειδητοποιούμε για μια ακόμη φορά πως η εκπαίδευσή μας κινδυνεύει και πάλι να θυσιαστεί στο βωμό παρωχημένων εθνοκεντρικών σκοπιμοτήτων. Γιατί τέτοιες νεοσυντηρητικές αντιλήψεις βρίσκουν έδαφος σε κοινωνίες που έχουν γαλουχηθεί με την ανιστόρητη ρομαντική αντίληψη του έθνους ως φυσικής και όχι ιστορικής οντότητας. Και όσοι τις σπείρουν με διάφορους τρόπους επενδύουν στην ιστορική άγνοια των πολλών. Για αυτό και κινδυνεύουμε, με σημείο αναφοράς την αποτελεσματική εθνική και πολιτική διαπαιδαγώγηση, να αφήσουμε και πάλι τις όποιες εναλλακτικές διαδρομές και να επανέλθουμε στα περιοριστικά εθνικά ξενοφοβικά και ρατσιστικά ιδεώδη. Και ο άλλος "πατριωτισμός", αυτός που σέβεται τις δημοκρατικές αρχές της ισότητας και της ανεκτικότητας; Μήπως για μια ακόμη φορά μείνει ρητορικό πυροτέχνημα;