[20/12/2021]

Φωτογραφία: Πηγή Europeana

Νέες εκδόσεις:

• Παληκίδης, Άγγελος (2021). Τέχνη & Ιστορική Συνείδηση στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Αθήνα: Gutenberg. Βιβλιοπαρουσίαση εδώ.
• Αγγελάκος, Κώστας (επιμέλεια) (2021). Μελετώντας και διδάσκοντας την Ελληνική Επανάσταση στο σύγχρονο σχολείο. Καινοτόμες ερευνητικές και διδακτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο. Περισσότερα εδώ.
• Βουρλιώτης, Μανόλης - Δρακάκης, Μανόλης - Λιμαντζάκης, Γιώργος - Πατρουδάκη, Γιάννα - Σπυρόπουλος, Γιάννης - Χουρδάκης, Αντώνης (2021). Κρήτη 1821-1830. Αναγνώσεις μιας ατελέσφορης επανάστασης. Αθήνα: Μπαρτζουλιάνος
• Ηλιάδου-Τάχου, Σοφία (2021). Η Εξελλήνισις των αλλογλώσσων. Μακεδονικό Ζήτημα και Εκπαίδευση (1870-1967). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
• Φλάισερ, Χάγκεν (2021). Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Βιβλιογραφικός οδηγός. Ιστοριογραφία και μνήμη από τις μέρες του Πολέμου μέχρι το 2019. Αθήνα: Θεμέλιο
• Συλλογικό (2021). 1821-2021. Μνήμες τεχνών. Θραύσματα ιστορίας. Αθήνα: Νήσος
• Επαναστάσεις (1776-1830): σύγχρονες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις, επιμ. Αλεξάνδρα Σφοίνη - Χρήστος Λούκος - Βαγγέλης Σαράφης, ΕΜΝΕ/περιοδικό Μνήμων, σειρά «Θεωρία και μελέτες ιστορίας», αρ. 22, Αθήνα, 2021, 601 σελ.
• Βερβενιώτη, Τασούλα (2021). Οι άμαχοι του ελληνικού εμφυλίου. Αθήνα: Κουκκίδα. Βιβλιοπαρουσίαση στην Εφημερίδα των Συντακτών εδώ.

On line για το ‘21:

• Ψηφιακή Έκθεση Εικονικής Πραγματικότητας (VR) "Από Αγάπη για την Ελλάδα"
• Περιηγηθείτε στην έκθεση “Γενναίοι κι ελεύθεροι - Αμερικανοί Φιλλέληνες και ο Ένδοξος Αγώνας των Ελλήνων, 1776-1866” της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, στο δίγλωσσο microsite που ετοιμάστηκε ειδικά για την έκθεση, με κείμενα, φωτογραφίες και βίντεο. freeandbrave.gr
• Πολύ ενδιαφέρον πολυσέλιδο άρθρο του Cemal Kafadar, καθηγητή Τουρκικών Σπουδών στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, με τίτλο «Το ζήτημα της οθωμανικής παρακμής», μεταφρασμένο στα ελληνικά από τους Σωτήρη Παπαδημητρίου και Γιώργο Περτσά. Πρόκειται για ηλεκτρονική έκδοση από το «Διεθνές Συνέδριο 1821. Η γνωστή-άγνωστη επανάσταση. Μια παράδοση ανταρσίας. Τέλος ή αρχή;», που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 9-12 Δεκεμβρίου 2021 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Πρωτότυπος τίτλος: «The Question of Ottoman Decline», Harvard Middle East and Islamic Review, 4(1-2), 1997-1998, σ. 30-75. Συνοπτικά, ο καθηγητής αμφισβητεί τη χρήση του όρου «παρακμή» για τον χαρακτηρισμό μιας περιόδου μεγαλύτερης από τη μισή διάρκεια ζωής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

On line για το Ολοκαύτωμα και άλλα τραυματικά και επίμαχα ιστορικά ζητήματα:

• Αγγλόφωνο podcast (ηχητική αφήγηση), από τη σειρά της EuroClio, για την τύχη των αιχμαλώτων Sonderkommando στο Auschwitz.
• Τεύχος-αφιέρωμα του on-line περιοδικού Museum Edu στη σχέση μουσείων, εκπαίδευσης και «δύσκολης» κληρονομιάς. Η πρόσβαση ελεύθερη εδώ.
• Αγγλόφωνο άρθρο της Julia Verdini, σε ιστοσελίδα της Euroclio, για το περίφημο κόμικ Maus του Art Spiegelman. Η συγγραφέας εξηγεί τις στρατηγικές που χρησιμοποιεί ο κωμικογράφος για να αποδώσει τα σύνθετα νοήματά του, ενώ στο τέλος παραπέμπει και σε χρήσιμους συνδέσμους για την αξιοποίηση στην εκπαίδευση τόσο του Maus όσο και γενικότερα των κόμικς. Εδώ το πολύ ενδιαφέρον άρθρο της ίδιας, στα αγγλικά, για την επεξεργασία του τραυματικού παρελθόντος μέσα από τα κόμικς στην εκπαίδευση.
• Σημείωμα του Χάρη Αθανασιάδη στο Documento (22/11/2021) - κριτική στο άρθρο του Απόστολου Δοξιάδη στο Protagon (11/11/2021). Επίμαχο σημείο η διαχείριση της ιστορικής μνήμης του Πολυτεχνείου (17/11/1973) και το νόημα της σχετικής επετείου. Στο βάθος μία διαμάχη για τη λογική της ιστορικής ερμηνείας, καθώς και η επικαιρότητα ενός τραυματικού-επίμαχου ζητήματος της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Η διαφωνία προκύπτει επειδή η ιστορική ερμηνεία δεν αποσκοπεί στην κατάδειξη μιας αλυσίδας γεγονότων (εν είδει ντόμινο), αλλά διερευνά κριτικά τις σχέσεις μεταξύ των κρίκων της.
• Ημέρα μνήμης του Μεγάλου Λιμού (1932-1933) στην Ουκρανία, μιας γενοκτονίας λιγότερο γνωστής. Σύντομο επεξηγηματικό σχόλιο στα αγγλικά σε ιστοσελίδα της Ukrinform.

Ιστότοποι-ιστοσελίδες με ενδιαφέρον για την ιστορική εκπαίδευση:

• Εκπαιδευτικό υλικό και Διαφορετικά μαθήματα Ιστορίας από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
• «Μίλα μου ιστορικά (για το Γυμνάσιο)». Μία σειρά από podcasts, δηλαδή ηχογραφημένες διαλέξεις στα ελληνικά, διάρκειας μέχρι 10’, εμπλουτισμένες με πρωτογενείς πηγές με θέματα από το μάθημα της Ιστορίας του Γυμνασίου. Τις εκφωνούν εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης Κύπρου. Το γραπτό κείμενο κάθε διάλεξης θα είναι επίσης προσβάσιμο. Το έργο, που δεν απευθύνεται μόνο σε μαθητές-μαθήτριες και εκπαιδευτικούς, είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου και του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας.
• Μαγνητοσκοπημένη διάλεξη του Άγγελου Χανιώτη (καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton και αντεπιστέλλοντος μέλους της Ακαδημίας Αθηνών) με θέμα «Το δημόσιο μουσείο στην Ελλάδα. Φαντασιώσεις και Προοπτικές» σε ιστοσελίδα του Bodossaki Lectures on Demand (BLOD).
• Συνέδριο «200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση: Αναζητώντας τη γνώση: Τα σχολικά εγχειρίδια στο Ελληνικό Κράτος, 17-19 Δεκεμβρίου 2021». Συνεργασία του ΙΕΠ, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Για την Ιστορία από το 2:54' έως το 5:36'. Το σχετικό δελτίο τύπου και το πρόγραμμα εδώ. Σχετικό με το συνέδριο σημείωμα του Α. Λακασά στην Καθημερινή (19.12.2021) εδώ.

Για τα πιλοτικά (2021) προγράμματα σπουδών Ιστορίας:

• Κριτική από τον Άγγελο Παληκίδη, Αναπληρωτή καθηγητή Διδακτικής της Ιστορίας, στην Εφημερίδα των Συντακτών εδώ.

Άλλες αγγλόφωνες αναρτήσεις:

• Δωρεάν on-line αγγλόφωνο σεμινάριο της EuroClio με θέμα την παγκόσμια και μετα-αποικιακή ιστορική εκπαίδευση (Seminar on Global and Postcolonial History Education), 13-15 Ιανουαρίου 2022. Τα σχετικά εδώ.
• The Observatory on History Teaching in Europe (στα αγγλικά)
• Euroclio podcasts. Στα αγγλικά, μία σειρά (11 μέχρι τώρα) από πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα της ιστορικής εκπαίδευσης με σημαντικούς ομιλητές.