[3/5/2024]
Με αφορμή την αποτίμηση μιας συναυλίας ή ένα διαφορετικό μάθημα
Είναι γνωστό ότι τα Μουσικά Σχολεία της χώρας μας αποτελούν μια ξεχωριστή νησίδα εκπαίδευσης και πολιτισμού στα 30 και πλέον χρόνια λειτουργίας τους. Με εξειδικευμένο, άρτια καταρτισμένο και με υψηλά προσόντα εκπαιδευτικό προσωπικό, γενικής και μουσικής παιδείας συντελούν στην προαγωγή εξαιρετικής ανθρωπιστικής και καλλιτεχνικής παιδείας. Σε μια εκπαιδευτική πραγματικότητα, όπως αυτή που ζούμε, στην οποία πλείστα περιστατικά σχολικής και οικογενειακής παθογένειας δημιουργούν σκεπτικισμό και αποτυπώνουν την εικόνα ενός νοσηρού σχολικού κλίματος, εκφάνσεις πολιτισμού και τέχνης μάς καλούν να αναπνεύσουμε, να μοιραστούμε συναισθήματα και να στοχαστούμε για όσα όμορφα, αλλά και ξεχωριστά συμβαίνουν μέσα στις σχολικές αίθουσες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Όσο η τέχνη είναι παρούσα, πάντα θα προσφέρει ανακούφιση από την καθημερινή βάσανο και την αγωνία του ανθρώπου να ανέβει ένα «βήμα ψηλότερα». Στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πράξης συντείνει στη καλλιέργεια αισθητικής παιδείας, την οποία το σημερινό σχολείο -περισσότερο ίσως από άλλες εποχές- την έχει ανάγκη. Μια αναγκαιότητα απέναντι στις προκλήσεις των καιρών για διαμόρφωση ευαισθητοποιημένων πολιτών, με συναισθηματική νοημοσύνη, θετική στάση απέναντι στον εαυτό και στους άλλους, αλλά και με κοινωνική συνείδηση.
Αφορμή για τις σκέψεις μου αυτές αποτέλεσε μια ξεχωριστή εμπειρία για όλους όσοι βρέθηκαν στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών την Παρασκευή 19 Απριλίου 2024. Όλα τα μουσικά σύνολα του σχολείου, μαζί με τους καθηγητές και τους μαθητές μας, παρουσίασαν στους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών, στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και σε φορείς της τοπικής κοινωνίας την εξαιρετική δουλειά τους, αλλά και το προϊόν της καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής συνέργειας στο πλαίσιο της διδακτικής διαδικασίας που εκπνέει. Δεν έχω την ιδιότητα του κριτικού τέχνης, σκέφτομαι περισσότερο ως παιδαγωγός και εκπαιδευτικός. Η συναυλία αυτή δεν αποτέλεσε μόνο αυτό που αξιωματικά τέθηκε ως σκοπό, να αναδείξει τις μουσικές ικανότητες των μαθητών, αλλά πολύ περισσότερα. Κατέδειξε το μεράκι αυτών των εκπαιδευτικών που καθημερινά-και όχι πάντοτε με τις καλύτερες υποδομές- προσπαθούν να διαπλάσουν τον ψυχικό κόσμο των μαθητών του σχολείου μας, αυτών που αφιερώνουν χρόνο, κόπο και αποθέματα ευαισθησίας, μυώντας τους στον υπέροχο κόσμο της μουσικής. Αυτό που παρακολουθήσαμε δεν ήταν μια απλή συναυλία, αλλά πρωτίστως ένα πραγματικό μάθημα, που στο κέντρο της είχε τον μαθητή και τις ανάγκες του. Γιατί η μουσική δεν είναι μόνο τέχνη. Είναι πρωτίστως βίωμα, μέθεξη, συναίσθημα. Και τα πιο αληθινά και γνήσια συναισθήματα είναι η πιο απαιτητική «διδακτέα ύλη». Αυτά τα παιδιά κατάφεραν να μας πουν με τον δικό τους, μοναδικό τρόπο ότι η συνεργασία, η συνευθύνη, η συναντίληψη, το μοίρασμα, η στόχευση σε ένα κοινό σκοπό αποτελούν τους πιο απαιτητικούς και συνάμα προκλητικούς στόχους της παιδαγωγικής πράξης. Η συγκίνηση που μοιράστηκαν οι συντελεστές της με το κοινό ξεπέρασαν κατά πολύ τον αξιωματικό χαρακτήρα μιας απλής μαθητικής καλλιτεχνικής εκδήλωσης. Είπα συγκίνηση και θα το επαναλάβω. Ήταν διάχυτη σε όσους είχαμε την τύχη να ακούσουμε τον πρώτο πρόεδρο του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του σχολείου μας να μας οδηγεί σε ένα ταξίδι μνήμης και στοχασμού, όταν αναφέρθηκε στις πρώτες προσπάθειες ίδρυσής του. Τα σχολεία έχουν τη δική τους ιστορία και η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει να την αναδεικνύει και να την συντηρεί. Συγκίνηση και αισθαντικότητα απέπνεε ο μοναδικός και σχεδόν υποβλητικός λόγος, με τον οποίο η θεατρολόγος του σχολείου μας «έντυσε» την παρουσίαση των μουσικών συνόλων, πετυχαίνοντας το απόλυτο συνταίριασμα μέλους και λόγου.
Ας τα σκεφτούμε όλα αυτά. Το δημόσιο σχολείο σήμερα οφείλει να καλλιεργεί πρωτίστως στρατηγικές συναισθηματικής αγωγής, απέναντι στην προκλητικότητα της βίας, των επιθετικών συναισθημάτων και της απαξίωσης της ανθρώπινης αξίας. Η «σκόνη» που εκλύεται συχνά από τα φαινόμενα νεανικής και εφηβικής παρέκκλισης, που τον τελευταίο καιρό μάς τρομάζουν, μάς θολώνουν τη θέαση του αληθινού τοπίου της χαράς, της φορτισμένης συγκίνησης, της παιδαγωγικής σχέσης, που χτίζεται και ξαναχτίζεται στο δημόσιο σχολείο.
Τα Μουσικά Σχολεία, αναμφίβολα, έχουν από καιρό δείξει τον δρόμο αυτό. Δεν είναι καθόλου εύκολος. Είναι επιλογή μας όμως να μεταβολίσουμε αρνητικά συναισθήματα, άγχη, φοβίες και ανεπάρκειες της εφηβείας μας που -αναμφίβολα- καθημερινά επηρεάζουν και διαβρώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία σε δημιουργική δύναμη. Η τέχνη είμαι μόνο το εργαλείο. Αλλά είναι σίγουρο ότι μας βοηθάει να διευρύνουμε τον ανθρωπιστικό και κοινωνικό χαρακτήρα του σημερινού σχολείου.
Βοζαΐτης Γεώργιος, φιλόλογος στο Μουσικό Σχολείο Πατρών, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών
Νέα Παιδεία (2024), τ. 189-190
Δείτε πληροφορίες για τη συνδρομή του 2024 στη σχετική ιστοσελίδα.
Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
