[27/12/2024]
Βήμα ταχύ για τη συρρίκνωση των Πανελλήνιων Εξετάσεων και της δημόσιας εκπαίδευσης;
Γράφει ο Κώστας Αγγελάκος
Μια περιδιάβαση στην εκπαιδευτική πολιτική της Μεταπολίτευσης καταγράφει, μεταξύ άλλων, τη συχνή επικέντρωση ή την ανακυκλούμενη καθήλωση στο ζήτημα του τρόπου εισαγωγής στην Ανώτατη Εκπαίδευση μέσω των Πανελληνίων Εξετάσεων. Μάλιστα, αναφέρονται συχνά και επιδεικτικά οι εξετάσεις αυτές ως η κατεξοχήν αδιάβλητη διαδικασία της περιόδου, πράγμα που καταρχάς θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο για μια σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ταυτόχρονα, δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να αποκρύψει τις σοβαρές παθογένειες του συστήματος αυτού, τις οποίες έχει καταγράψει η επιστημονική έρευνα. Παθογένειες που συνδέονται τόσο με την ψυχοσωματική εξουθένωση όσο και με την πνευματική αδρανοποίηση των μαθητών, τη συρρίκνωση της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητάς τους. Οι παθογένειες αυτές επεκτείνονται αναπόφευκτα και στη συνολική λειτουργία του σχολείου σε όλες τις βαθμίδες, το οποίο κινείται σε μια μηχανιστική αναπαραγωγική παρακολούθηση των εξετάσεων αποβάλλοντας ή απαξιώνοντας κάθε εκπαιδευτική αλλαγή ή καινοτομία που επιχειρείται να εφαρμοστεί. Εξίσου σημαντικό είναι, όμως, όπως έχουν δείξει και οι μελέτες του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, το μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος των Πανελληνίων Εξετάσεων, δυσανάλογο για το παραγόμενο αποτέλεσμα, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία της τελευταίας, τουλάχιστον, εικοσαετίας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, θα είχε πολύ ενδιαφέρον μια πρόταση εκπαιδευτικής πολιτικής, η οποία θα αναθεωρούσε ριζικά όχι μόνο το εξεταστικό πλαίσιο αλλά κυρίως τη μορφή και το περιεχόμενο της παρεχόμενης σχολικής γνώσης καθώς και τον τρόπο προσέγγισή της. Τέτοιες απόπειρες έγιναν ελάχιστες την προηγούμενη εικοσαετία και τελικά αναλώθηκαν σε επιμέρους βελτιώσεις του εξεταστικού συστήματος. Το τελευταίο χρονικό διάστημα το υπουργείο Παιδείας φαίνεται να επιχειρεί μια «αποδόμηση» της παραπάνω λειτουργίας των εξετάσεων όχι με μια συγκροτημένη πρόταση αλλαγής της λειτουργίας του σχολείου και των εξετάσεων, αλλά με «πλάγιο» αλλά ιδεολογικά προσανατολισμένο τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, προωθώντας το μοντέλο του ΙΒ (International Baccalaureate) και σε δημόσια πειραματικά σχολεία (πέραν των ιδιωτικών, που θα το υιοθετήσουν όλα πλέον) και παρέχοντας στους κατόχους του διπλώματος αυτού το δικαίωμα να εισέρχονται όχι μόνο σε ξένα αλλά και σε ελληνικά -εννοείται ιδιωτικά- αλλά και δημόσια Πανεπιστήμια χωρίς εξετάσεις (στην αρχή σε μικρό ποσοστό, το οποίο εύκολα μπορεί να αυξάνεται με μια απλή υπουργική απόφαση).
Αυτή η στρατηγική επιλογή του Υπουργείου Παιδείας έχει πολλαπλές στοχεύσεις. Η πρώτη αφορά τη διεμβόλιση του θεσμού των Πανελληνίων Εξετάσεων και τη μεταφορά μεγάλου μέρους των διατιθέμενων ποσών σε διεθνείς ιδιωτικούς οικονομικούς οργανισμούς (είτε είναι ο οργανισμός του ΙΒ είτε κυρίως τα ποικίλα funds που έχουν «επενδύσει» ήδη με την αγορά μεγάλων ιδιωτικών σχολείων/εκπαιδευτηρίων και θα «επενδύσουν» άμεσα με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η δεύτερη συνδέεται με την εισβολή στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα ιδιωτικών ή «μη κερδοσκοπικών φορέων» φορέων (ΙΒ κ.ά.) με τη μορφή εξεταστικών ή άλλων μηχανισμών, οι οποίοι θα επηρεάζουν καθοριστικά τη σχολική λειτουργία και τη διδασκαλία (προγράμματα σπουδών, διδακτικό υλικό, τρόποι αξιολόγησης κ.λπ.), γεγονός το οποίο θα συμβεί για πρώτη φορά τη μεταπολιτευτική περίοδο και συνιστά ευθεία αμφισβήτηση του υπαρκτού θεσμικού πλαισίου της δημόσιας εκπαίδευσης, εγείροντας σοβαρά ζητήματα πέραν της αντισυνταγματικότητας και άσκησης εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής .
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς γιατί επιλέγεται αυτή η στρατηγική από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και δεν επιλέγεται ο πολύ σημαντικός αλλά δύσκολος δρόμος της χάραξης μιας σοβαρής σύγχρονης εθνικής εκπαιδευτικής πορείας, με διεθνή προσανατολισμό; Η απάντηση είναι απλή και σαφής. Ο σημαντικός αλλά δύσκολος δρόμος έχει περιορισμένες πιθανότητες «επιτυχίας» διότι απαιτεί επιστημονική γνώση, όραμα, διάθεση τεράστιων πόρων και τήρηση αυστηρών αρχών του κράτους δικαίου. Ο προτεινόμενος δρόμος, ο εύκολος, θα έχει τη στήριξη και την ευαρέσκεια διεθνών και ελληνικών οικονομικών ελίτ, που στον χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης διαβλέπουν το τελευταίο οχυρό επέκτασης και επιβολής της ιδεολογικής και υλικής κυριαρχίας τους!
Δείτε πληροφορίες για τη συνδρομή του 2024 στη σχετική ιστοσελίδα.
Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
