Όλες οι πληροφορίες και όλες οι γνώσεις είναι στο διαδίκτυο. Η παρέα μου, μια παρέα ηλικιωμένων με υψηλή παιδεία, γελάμε κάποτε που καταφεύγουμε σε ένα κοριτσάκι για να μας λύσει με το «έξυπνο κινητό» του γλωσσικές απορίες ή να μας δώσει πληροφορίες τις οποίες βρίσκει αμέσως στο διαδίκτυο.
Και παλαιότερα βέβαια οι πληροφορίες και οι γνώσεις βρίσκονταν στις βιβλιοθήκες, στις εγκυκλοπαίδειες και στα λεξικά αλλά αυτά δεν ήταν προσιτά στον καθένα ούτε σε κάθε στιγμή. Τώρα όμως όλος ο θησαυρός των πληροφοριών και των γνώσεων βρίσκεται κυριολεκτικά στο χέρι του καθενός. Είναι μια κατάκτηση του ανθρώπου, μια αλλαγή που προφανώς επηρεάζει τα δεδομένα και τα ζητούμενα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πολλά από τα πρώην ζητούμενα του σχολείου είναι πλέον δεδομένα. Ποιό είναι τώρα το ζητούμενο;
Το ζητούμενο της εκπαίδευσης, και τότε και τώρα, δεν είναι οι γνώσεις και οι πληροφορίες αλλά η ΓΝΩΣΗ. Ο Ηράκλειτος το είχε πει καθαρά: πολυμαθίη νόον έχειν ου διδάσκει. Η πολυμάθεια δε σε μαθαίνει να έχεις νου. Χρειάζονται άλλα.
Υπάρχει μια πορεία αναβαθμών: οι πληροφορίες πρέπει να οργανωθούν για να γίνουν γνώσεις και οι γνώσεις πρέπει να συγκεραστούν για να γίνουν γνώση. Αυτός είναι ο ρόλος του σχολείου και σ αυτή τη βάση θα πρέπει να γίνεται η συγκρότηση των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Η έμφαση θα δοθεί στη μέθοδο. Τώρα περισσότερο από ποτέ ο δάσκαλος θα πρέπει να διδάξει το μαθητή πώς να μαθαίνει. Ποιό είναι το θέμα που έχει να επεξεργαστεί, ποιές πληροφορίες του χρειάζονται, πού και πώς θα τις βρει, πώς θα επιλέξει τις προσφορότερες, πώς θα τις συνδυάσει και θα τις οργανώσει, ώστε να συνθέσει τελικά ένα δικό του κείμενο σκέψης, που εκφράζει τη δική του κατακτημένη γνώση.
Ένα κείμενο σκέψης και λόγου που θα διαβαστεί στην τάξη, θα κριθεί και ενδεχομένως θα βελτιωθεί, θα εξεταστεί η χρησιμότητά του και ενδεχομένως η ανάρτησή του στη σχετική ιστοσελίδα της τάξης ή του σχολείου, ώστε να μεταδοθεί και να σχολιαστεί ευρύτερα. Πρωτοβουλία, ενεργητική μάθηση, ανταλλαγή ιδεών, συνεργασία είναι οι πυλώνες του σύγχρονου σχολείου.
