[18/04/2023]

Μετάφραση και Εκπαίδευση, τα δικαιώματα γλώσσας των αλλόγλωσσων προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών. Οι περιπτώσεις της Ελλάδας, Γερμανίας και Γαλλίας κατά τη χρονική περίοδο 2000-2019

Αμαλία Μουμούρη, εκπαιδευτικός ΠΕ70, μεταφράστρια

Περίληψη

Η αυξημένη εισροή αλλόγλωσσων προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών στην Ευρώπη και κυρίως στις εξεταζόμενες χώρες-Γερμανία, Γαλλία και Ελλάδα έχει άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στη λειτουργία των εκπαιδευτικών συστημάτων και διαμορφώνει πρωτόγνωρες προκλήσεις για τον ρόλο της τυπικής εκπαίδευσης. Κύριος στόχος είναι η προστασία και η ανάδειξη της πολιτισμικής και γλωσσικής ιδιαιτερότητας του κάθε μαθητή/-τριας. Ωστόσο, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που υπάρχουν σε κάθε κοινωνία, σε συνδυασμό με το ευρύτερο ιστορικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον και την κυριαρχία του εθνικού ομογενοποιητικού λόγου κάθε χώρας υποδοχής που επιβάλλει έναν τύπο γλωσσικού φραγμού, αποτελούν συχνά εμπόδια στη διαδικασία διαπολιτισμικής επαφής των πληθυσμών, οδηγώντας σε γλωσσική υποχώρηση και υπεραπλουστευμένη διαχείριση των γλωσσών των μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών. Πραγματοποιήθηκε έρευνα στα δημόσια δημοτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας, η οποία στόχευε στην ανίχνευση των γλωσσικών στάσεων και απόψεων που κυριαρχούν στο ελληνικό σχολικό πλαίσιο απέναντι σε αλλόγλωσσους προσφυγικούς και μεταναστευτικούς πληθυσμούς καθώς επίσης, και στον εντοπισμό των γλωσσικών πρακτικών που εφαρμόζουν οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε αυτά μέσα στο σχολικό πλαίσιο. Από τα ευρήματα αναδείχθηκε η δυνατότητα της μεταφραστικής πράξης να συμβάλλει στην αναβίωση και διατήρηση των γλωσσών των προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών καθώς και ο τρόπος με τον οποίο η μετάφραση και οι διεπιστημονικοί τομείς της δραστηριότητάς της δύνανται να συμβάλλουν μέσω του παιδαγωγικού μοντέλου ανάδειξης στην ανάδειξη των δικαιωμάτων γλώσσας των αλλόγλωσσων προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών.

Λέξεις-κλειδιά:

Πρόσφυγες, μετανάστες, εκπαιδευτικοί, τυπική εκπαίδευση, διαπολιτισμικότητα, μετάφραση, εθνικός λόγος, στερεότυπα, μοντέλο ανάδειξης, δικαιώματα γλώσσας

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.