Η ιστορία του ανθρώπου ταυτίζεται με την ιστορία του λόγου του. Άνθρωπος σημαίνει λόγος. Η όποια προηγούμενη κατάστασή του είναι προανθρώπινη. Και εν αρχή και πάντοτε και παντού τα πάντα διέπει ο λόγος, άρρηκτα (και αποκλειστικά) δεμένος με τον άνθρωπο και με την κοινωνική ζωή του σε όλη την εξελικτική πορεία της.
(Γιώργος Παγανός, 1932- 2021)
Ένα κείμενο-παρέμβαση: Έντεκα Οργανωτικοί Συντονιστές καταθέτουν τους προβληματισμούς τους γύρω από το θέμα της αξιολόγησης σχολικής μονάδας.
Οι κρίσεις αποτελούν μια πραγματικότητα που οι σχολικές κοινότητες αργά ή γρήγορα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Οι κρίσεις και οι δύσκολες περίοδοι γενικότερα είναι δυνατό να περιλαμβάνουν μια σειρά καταστάσεων, όπως φυσικές καταστροφές, ατυχήματα, πανδημίες κ.ά., που μπορεί να εκδηλώνονται σε τοπικό, εθνικό ή/και διεθνές επίπεδο (Χατζηχρήστου και συν., 2012). Η πανδημία COVID-19 συνιστά μια κρίση για τη δημόσια υγεία σε εξέλιξη, που προκαλεί στην παρούσα περίοδο διεθνή και παρατεταμένη ανησυχία. Αρχικά ευρήματα ερευνών αναφέρουν πως οι πιο πιθανές εκδηλώσεις σε παιδιά και εφήβους σε ψυχολογικό επίπεδο περιλαμβάνουν αυξημένη ανησυχία, άγχος και κατάθλιψη (Racine et al., 2020). Επίσης, αναφέρουν δυσκολίες ως προς την εξ αποστάσεως εκπαίδευση κυρίως σε σχέση με την έλλειψη κινήτρου, την απόσπαση προσοχής και τη δυσκολία μάθησης σε διαδικτυακές πλατφόρμες (Li et al., 2020).
(η συνέχεια στο τεύχος 177)
"Στη σύντομη αναφορά μας στην ηγεσία στις σχολικές μονάδες, κρίνεται αναγκαίο να αναγνωρίσουμε τις διαφοροποιήσεις που η βιβλιογραφία καταδεικνύει στοn λόγο περί διοίκησης (management) και ηγεσίας (leadership) στην εκπαίδευση (βλ. π.χ. Andrikopoulos & Ifanti, 2020· Bush & Glover, 2014· Κουτούζης, 2012· Μιχόπουλος, 1998· Σαΐτης, 2014). Όσον αφορά την ηγεσία, διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες: η ηγεσία έργου και η σχεσιακή ή συναισθηματική ηγεσία (Κάντας, 1993:136). Το επιθυμητό είναι η διοίκηση και η ηγεσία να ασκούνται από το ίδιο άτομο ή από την ίδια ομάδα ατόμων (Μπουραντάς, 2002:313). Επισημαίνεται μάλιστα ότι η ηγεσία ενός σχολείου «… θα πρέπει να εμπνέει το προσωπικό του, ώστε να δουλεύει συνεργατικά και ισότιμα σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης και ανάληψης ευθυνών στο σχολείο» (Υφαντή & Κυριακοπούλου, 2011: 35)."
Η συνέχεια στο τεύχος 177
"Ένα από τα ζητήματα μείζονος σημασίας, κατά την άποψή μας, για την ΕξΑΕ είναι και η αξιολόγηση των μαθητών, η οποία είναι ενσωματωμένη στη διδακτική διαδικασία και το θεωρητικό υπόβαθρο στο οποίο βασίζεται. Σκοπός της εργασίας είναι η αναζήτηση και ανάλυση των μορφών και των εργαλείων της αξιολόγησης μαθητών, που αξιοποιούνται και εφαρμόζονται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις που ακολουθούνται. Ως προς τη μεθοδολογία της εργασίας μας πρόκειται για βιβλιογραφική έρευνα και ανασκόπηση."
Η συνέχεια στο τεύχος 177
"Η θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, με προεξάρχουσα τη δεύτερη, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει στη διαμόρφωση της εντύπωσης ή, ακριβέστερα, της υπόθεσης ότι το συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο προσφέρεται, περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο, σε μία ευρεία γκάμα διδακτικών προτάσεων ή πρωτοβουλιών, καθεμία από τις οποίες φέρει τα δικά της εχέγγυα επιτυχίας. Αυτό, κυρίως, συμβαίνει λόγω της ιδιαίτερης φύσης του μαθήματος που κινείται και μετεωρίζεται ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη, με την πρώτη να διεκδικεί επάξια την πρωτοκαθεδρία. Γιατί η λογοτεχνία, ως τέχνη του λόγου, μπορεί μεν να αποτελεί ένα κλειστό σύμπαν, η είσοδος όμως και η περιήγηση σε αυτό επιτρέπει, αν δεν επιβάλλει, έναν ορίζοντα ανοιχτό, τόσο ως προς τις προσδοκίες όσο και ως προς τα μέσα, τους τρόπους και τις μεθοδεύσεις."
Η συνέχεια στο τεύχος 177
"Η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) συνδυάζει την κειμενική με την κοινωνική ανάλυση έχοντας ως στόχο τη διερεύνηση κρυμμένων αιτιών και συνδέσεων που συμβάλλουν στην εγκαθίδρυση και αναπαραγωγή σχέσεων εξουσίας και ανισότητας. Αποτελεί ένα εργαλείο για την εξήγηση των κοινωνικών φαινομένων, αλλά συγχρόνως υποδηλώνει και μια παρέμβαση με στόχο την κοινωνική αλλαγή για τα άτομα που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω ρατσισμού, σεξισμού κ.λπ., συνδέεται δηλαδή ρητά με ζητήματα εξουσίας και ιδεολογίας. Η παρούσα εργασία εστιάζει στο τρισδιάστατο πρότυπο Κριτικής Ανάλυσης Λόγου του Fairclough. Απώτερος στόχος η εφαρμογή του στη διδακτική πράξη και συγκεκριμένα στο μάθημα της λογοτεχνίας, ώστε να αναδειχθούν οι άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των φύλων, δηλαδή όλων εκείνων των ιδεών, αξιών και πεποιθήσεων που ρητά ή υπόρρητα κατασκευάζουν μια θέση, καθώς έχουν παγιωθεί, θεωρούνται δεδομένες και τις οποίες τα άτομα ακολουθούν, χωρίς να συνειδητοποιούν τον καταπιεστικό τους ρόλο. Η εφαρμογή αφορά το λογοτεχνικό απόσπασμα «Πρώτες Ενθυμήσεις» της Πηνελόπης Δέλτα που συμπεριλαμβάνεται στο εγχειρίδιο των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου."
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
Βασικές παραδοχές για την ερμηνευτική προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου:
Προσεγγίζουμε το λογοτεχνικό κείμενο ως αναπαράσταση της ανθρώπινης κατάστασης.
Η ερμηνεία του κειμένου διαμορφώνεται από:
α. τον λόγο του δημιουργού του κειμένου, έτσι όπως ο δημιουργός τον αισθάνθηκε και τον αποτύπωσε τη συγκεκριμένη στιγμή και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες/περιστάσεις
β. τον αναγνώστη, ο οποίος έχει τη δική του άποψη για τον κόσμο και το δικό του ψυχολογικό υπόβαθρο.
Η συνέχεια στο τεύχος 177
Η απελευθέρωση της γλωσσικής διδασκαλίας στον τόπο μας από τα δεσμά του γλωσσικού ζητήματος, που σημειώθηκε κατά τέλη του 20ου αιώνα σε συνδυασμό, κατά την ίδια περίοδο, με τη θετική επίδραση της γλωσσικής επιστήμης είχε, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα και την ανάδειξη του λεξιλογίου σε βασικό τομέα του γλωσσικού μαθήματος.
Η θετική αυτή πορεία, που σημειώθηκε εδώ και μερικά χρόνια και η οποία σήμερα δείχνει να συνεχίζεται απρόσκοπτα, μας οδηγεί σε μια όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση του ρόλου και της αξίας του λεξιλογίου.
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
Επίμαχα θέματα θεωρούνται αυτά που επιδρούν διχαστικά ανάμεσα σε ίδιες ή διαφορετικές κοινωνικές και εθνοτικές ομάδες, για τα οποία κάθε ομάδα παρουσιάζει τη δική της εξήγηση και λύση, που είναι συχνά αντίθετη με τις άλλες. Τα θέματα αυτά αναστατώνουν «την κοινή γνώμη», επειδή έρχονται σε αντίθεση με τις επικρατούσες αντιλήψεις, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που διαμορφώνονται από το σχολείο, τα ΜΜΕ και άλλους φορείς διαμόρφωσης ιστορικής γνώσης, όπως ο κινηματογράφος και η τηλεόραση (Stradling, 2003: 101-102).
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η χρήση των ψηφιακών πηγών στη διδασκαλία της Ιστορίας ως πρόσφορος τρόπος ανάπτυξης μιας σειράς δεξιοτήτων, των λεγόμενων δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Σε αυτές ανήκουν η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συνεργασία, η επικοινωνία, η επίλυση προβλημάτων και η χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών. Στόχος είναι να αποδειχθεί ότι η χρήση των ψηφιακών πηγών ως εναλλακτική λύση για την ιστορική κατανόηση είναι αποτελεσματική και εναρμονίζεται με το επιστημονικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στη διδακτική της Ιστορίας στην εποχή μας. Επίσης, γίνεται αναφορά σε εφαρμοσμένο σχέδιο εργασίας με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση με ποικίλες ψηφιακές πηγές.
Περίληψη
Το άρθρο αναφέρεται σε μια διάσταση της διδακτικής διαδικασίας που λείπει από τη Λογοτεχνία στο ελληνικό σχολείο και ειδικά στο Λύκειο: Αυτήν του χιούμορ. Αρχικά αναφέρεται στην υφή, στον ορισμό του χιούμορ γενικότερα. Στη συνέχεια στα οφέλη από την ύπαρξη του χιούμορ σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες και εστιάζει σ’ αυτήν της εκπαίδευσης. Κάνει ειδικότερη αναφορά στην έλλειψη χιούμορ στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας αποδεικνύοντάς τη με την ύπαρξη των ελάχιστων ευθυμογραφικών κειμένων που περιέχονται στα σχολικά βιβλία Λογοτεχνίας του Λυκείου. Κατόπιν παρουσιάζει τα συμπεράσματα από αυτήν την έλλειψη και προτείνει εισαγωγή κειμένων σύγχρονων Ελλήνων ευθυμογράφων-χρονογράφων και συγκριτική παρουσίασή τους με τα κείμενα των παλιότερων. Τέλος παρουσιάζεται και ένα δείγμα συγκριτικής παρουσίασης ευθυμογραφικών κειμένων, του Ε. Ροΐδη και Φ. Γερμανού.
Το αφιέρωμα στον Καθηγητή Αρ. Δουλαβέρα είναι μια πολύ προσεγμένη έκδοση, μεγάλου μεγέθους βιβλίο, ιλουστρασιόν χαρτί, σκληρόδετο εξώφυλλο, διακοσμημένο με εξαίρετο πίνακα λαϊκής τέχνης. Η έκδοσή του τελεί υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, Τμήματος Φιλολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. Το οπισθόφυλλο έχει ένα ρόδι ως γούρι, επίσης έργο λαϊκής τέχνης. Η όλη εκδοτική παρουσία είναι εξαιρετική. Ακολουθούν η σελίδα με τα ίδια στοιχεία ταυτότητας του βιβλίου στην αγγλική γλώσσα και τα Περιεχόμενα, από τα οποία φαίνεται η προσεγμένη δομή του βιβλίου.
Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή, η κατά παράφραση ή διασκευή των κειμένων που περιέχονται στο τεύχος με οποιονδήποτε τρόπο (ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.
ISSN 1105-4255
