Το πρώτο και σημαντικότερο στο μάθημα της Γλώσσας είναι η επιλογή των κειμένων τονίζουμε στους μαθητές, στους φοιτητές, στους εκπαιδευτικούς. Αλλά ακόμα και το καλύτερο κείμενο, συνεχίζουμε, μπορεί να απαξιωθεί από τον τρόπο μελέτης και επεξεργασίας του. Αυτό το πέτυχε φέτος, στην τελειότερη διάσταση, η Επιτροπή των Πανελλαδικών Εξετάσεων.
Τώρα που κόπασε κάπως ο θόρυβος θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες απορίες, που μου δημιουργήθηκαν καθ όλη τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων.
Μια από τις λόξες των φιλολόγων, αλλά και άλλων γραμματιζούμενων, είναι να ετυμολογούν νεοελληνικές λέξεις. Καμαρώνουν μάλιστα πολύ, όταν θυμούνται την ετυμολογία μιας σπανιόχρηστης συνήθως νεοελληνικής λέξης, η οποία βέβαια πρέπει να έχει αρχαιοελληνική προέλευση.
Στο τέλος του 19ου αιώνα οι καθαρευουσιάνοι αρχαϊστές λόγιοι, προσπαθώντας να διαμορφώσουν ένα γλωσσικό ιδίωμα που θα πλησίαζε την αττική διάλεκτο, είχαν φτάσει σε αδιέξοδο.
Οι φιλόσοφοι κατά καιρούς ανέπτυξαν θεωρίες που συχνά συνοψίζονται σε μια υπεραπλουστευμένη φράση, π.χ. ότι ο θεός πέθανε, ότι κάθε γιος θέλει να σκοτώσει τον πατέρα του και να ″πάρει″ τη μάνα του, ότι τα αφεντικά εκμεταλλεύονται τους εργάτες και θησαυρίζουν με την υπεραξία της εργασίας τους, ότι ο πλούτος είναι προϊόν αδικίας και κλοπής, ότι ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος (και άρα υπεύθυνος), ότι η κόλαση είναι ο άλλος / οι άλλοι, ότι ο θάνατος είναι η μόνη βεβαιότητα και άλλα πολλά. Στην εποχή μας έχουμε επίσης διάφορες θεωρίες και πρακτικές σημεία των καιρών.
Εδώ που έχουμε φτάσει, το πρώτο ζητούμενο είναι να καταφέρουμε να σταθούμε στα πόδια μας, ως χώρα και ως λαός, και σταδιακά να βγούμε από την κρίση, όχι γονατισμένοι, ούτε παραπαίοντας, αλλά όρθιοι και πιο ώριμοι: με μεγαλύτερη αυτογνωσία.
Σχολείο χωρίς διευθυντή. Πόσα σχολεία θα λειτουργούσαν υπό τέτοιο διοικητικό «κενό»; Αρκετά, απ ό,τι φαίνεται.
"Κανένας δάσκαλος να μή διδάσκη παραπάν' από δυο ώραις την ήμερα, και τον επίλοιπον καιρό να τον δοθή ένα έργο, που έχει να κάμη το σκολειό, δηλαδή άλλος να συγγράφ', άλλος να μεταφράζ', άλλος ν' αντίγράφη στη δουλειά του, η στη δουλειά που τον διορίσουν. Αυτοί να 'χουν πλερωμή καλή…» Καταρτζής Δημήτριος