ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ
ΣΧΟΛΙΑ
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Γλώσσα, Λογοτεχνία, Ιστορία)
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚH
"Επιχειρούμε μια σύντομη αναδρομή στα σχολικά εγχειρίδια, που χρησιμοποιήθηκαν για τη διδασκαλία του Ηροδότου στη Μέση Εκπαίδευση από το 1940 ως σήμερα. Βέβαια, το έργο του Αλικαρνασσέως ιστορικού διδασκόταν και παλαιότερα, γιατί, ως γνωστικό αντικείμενο, αποτελούσε επιτομή του αρχαίου κόσμου και, συγχρόνως, επισκόπηση της αρχαιότητας, με κύριο θέμα τη σύγκρουση Ελλήνων και Περσών, που εκφράζεται ως αντίθεση Ευρώπης και Ασίας, ελληνικού και ασιατικού πνεύματος."
Σχόλιο του Αναστάσιου Στέφου στο τεύχος 175.
Η Ακαδημία Αθηνών και ειδικότερα το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας (ΚΕΕΛΓ), σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), στη Θεσσαλονίκη, οργάνωσε ημερίδα με θέμα: Η διδασκαλία των κλασικών γραμμάτων στην ελληνική εκπαίδευση. Αναζητώντας το σχολικό παράδειγμα του 21ου αιώνα.
Εξαιρετικά ενδιαφέρον το σχόλιο του αγαπητού συναδέλφου Γιάννη Μπασλή, Τα φραγκολεβαντίνικα ελληνικά των τηλεκαναλιών και των τηλεδημοσιογράφων (Νέα Παιδεία, τεύχος 170) και άκρως επίκαιρο· κείμενο που αναφέρεται στην αλόγιστη χρήση, από τα Μ.Μ.Ε., της αγγλικής γλώσσας, στον προφορικό και στο γραπτό λόγο, η οποία τείνει να προσλάβει τη μορφή επιδημίας, με ανησυχητικές διαστάσεις, φαινόμενο που, δυστυχώς, ισχύει μόνο στον τόπο μας (ξενομανία ή υποτέλεια;).
Ο φιλολογικός κόσμος είναι ανάστατος από την ολονέν υποβάθμιση και περιθωριοποίηση του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, το οποίο, για 150 και πλέον χρόνια, κατείχε βασική θέση στο πρόγραμμα σπουδών της Μέσης Εκπαίδευσης και αποτελούσε κραταιό πυλώνα της παιδείας, στο τρίπτυχο Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά, Μαθηματικά.
Οι πρόσφατες αιφνιδιαστικές εξαγγελίες του Υπουργού Παιδείας για το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και το νέο πρόγραμμα της Γ΄ τάξης Λυκείου αποτελούν μιαν ανεπιτυχή επιστροφή στις τέσσερις Δέσμες (Πολυτεχνικές Φυσικομαθηματικές Σχολές, Ιατρικές, Νομικές Φιλολογικές, Οικονομικές), που καθιερώθηκαν το 1983 και ίσχυσαν ως το 1999.
Ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833), Σμυρναίος, με χιώτικη καταγωγή, επιφανής διδάσκαλος του Γένους και εξέχουσα πνευματική μορφή του Ελληνισμού, έζησε στο Παρίσι, τας «Νέας Αθήνας», κατά την έκφρασή του, την εποχή του Διαφωτισμού και της Ελληνικής Επανάστασης, από το 1788 ως το τέλος της ζωής του.
Με αφορμή το σχέδιο προγραμμάτων σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας στην υποχρεωτική εκπαίδευση, που εκπονήθηκε πρόσφατα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και έγινε αντικείμενο αμφιλεγόμενων κριτικών, διατυπώθηκαν, παράλληλα, σκέψεις, ενίοτε υπερβολικές, ως μη έδει, για τη θέση του μαθήματος της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση των φιλολογικών ωρών στη Β/θμια Εκπ/ση, απόρροια μιας τάσης περιορισμού των ανθρωπιστικών μαθημάτων: μείωση ωρών τόσο στο Γυμνάσιο (της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και της πολύπαθης Ιστορίας) όσο και στο Λύκειο (Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Νέα Ελληνικά) Γενικό και ΕΠΑΛ. Ιδιαίτερα, στην Γ΄ τάξη η Νεοελληνική Λογοτεχνία αφαιρέθηκε από τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, μολονότι είναι σε όλους γνωστό ότι η Λογοτεχνία είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τη διδασκαλία της μητρικής μας γλώσσας και συνδέεται αμεσότατα με την ιδιαιτερότητα της πολιτισμικής μας παράδοσης, με σημαντικότατο μορφωτικό ρόλο, που αναγνώρισαν όλες οι προοδευτικές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα.
Το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στα Λύκεια της Μεγαλονήσου (πρβλ. Η αρχαία ελληνική γλώσσα στα Γυμνάσια της Κύπρου, Νέα Παιδεία, 150 (2014), για το σχολικό έτος 2016-17, με ειδικά εγχειρίδια των Αρχαίων Ελληνικών και αντίστοιχα υποστηρικτικού υλικού, που ετοιμάστηκαν από Ομάδα εκπαιδευτικών της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων (ΥΑΠ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) της Κύπρου, έχει την ακόλουθη δομή: μάθημα κοινού κορμού και μάθημα προσανατολισμού, στην Α΄ τάξη, μάθημα κοινού κορμού και κατεύθυνσης, στη Β΄ τάξη και μάθημα μόνο κατεύθυνσης στην Γ΄ τάξη.
Με το πρόσφατο νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, που ψηφίσθηκε από την πλειοψηφία της Βουλής, με εισηγητές τους Υπουργό και Υφυπουργό Παιδείας, αμφοτέρους πανεπιστημιακούς καθηγητές και μέλη αριστερής Κυβέρνησης, καταργήθηκε η διδασκαλία του Επιταφίου Λόγου, ως μαθήματος Γενικής Παιδείας της Γ΄ Λυκείου, ενός κορυφαίου κειμένου της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, από τα συγκλονιστικότερα κεφάλαια στην Ιστορία του Θουκυδίδη.
Οι τελευταίες εξαγγελίες του Υπουργείου Παιδείας, σχετικά με την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία, παρήγαγε, όπως ήταν φυσικό, μια πλούσια αρθρογραφία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με θετικές και αρνητικές ενστάσεις και αντιδράσεις από εκπαιδευτικούς και μελετητές της εκπαίδευσης, που έφεραν το όλο θέμα στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.
Δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. 156/22-1-15, τεύχος Δεύτερο) το Π.Σ. του μαθήματος της Α.Ε. Γλώσσας και Γραμματείας και στις τρεις τάξεις του Γενικού Λυκείου (Γενικής Παιδείας και Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ο.Π.Α.Σ.), με αβέβαιη την έναρξη ισχύος του.
