"Το σχολείο δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί πεδίο αφηγηματικής ανάπλασης για τη νεοελληνική πεζογραφία. [...] Η σχολική πραγματικότητα ενδιαφέρει για δύο, βασικά, λόγους την πεζογραφία μας: αφενός ως διερεύνηση της μύχιας και ιδιωτικής «πατρίδας» των παιδικών και εφηβικών χρόνων της διαμόρφωσης των συγγραφέων, αφετέρου ως μικρογραφία της κοινωνίας, τόπος γέννησης αλλά και συχνά ακύρωσης κάθε ελπίδας για το μέλλον."
Βιβλιοκριτική του μυθιστορήματος του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη, Το χιόνι των Αγράφων, από τον Δημήτρη Χριστόπουλο.
Σκέψεις με αφορμή την έκδοση του βιβλίου: Η Παιδαγωγική της αξιολόγησης, ΙΝΕ/ΓΣΣΕ, Αθήνα 2021.
«Δεν πιστεύω στην αγάπη μεταξύ γυναικών και ανδρών, μεταξύ ανθρώπινων υπάρξεων, αν δεν είμαστε ικανοί να αγαπήσουμε τον κόσμο. Η Οικολογία έχει αποκτήσει τεράστια σημασία στο τέλος του αιώνα. Πρέπει να είναι παρούσα σε κάθε ριζοσπαστική, κριτική και απελευθερωτική εκπαιδευτική πρακτική....[η οποία θα έχει ως στόχο] τη δημιουργία ενός κόσμου στον οποίο θα είναι πιο εύκολο να αγαπήσουμε.»
Paulo Freire
Λογοτεχνική Νέα Παιδεία - τεύχος 1 - Νοέμβριος 2021
Αφιέρωμα: Λογοτεχνία και Οικολογία
"Το να μορφωνόμαστε σημαίνει να αμφισβητούμε, να υποψιαζόμαστε, να αγωνιζόμαστε, να παίρνουμε θέση, να είμαστε παρόντες στον κόσμο. Το να μορφωνόμαστε σημαίνει να μην είμαστε απαθείς. Δεν σημαίνει να επαναλαμβάνουμε υποτακτικά ό,τι έγινε στο παρελθόν, να επιλέγουμε την ασφάλεια της άνεσης, μέσω της πίστης στην παράδοση· ή, αντιθέτως, να παρατηρούμε την καθεστηκυία τάξη αποφεύγοντας τον κίνδυνο μιας περιπέτειας· ούτε το να προσδοκούμε από το παρελθόν να διαμορφώσει όλο το μέλλον ή να βασιζόμαστε μόνο στο παρελθόν για να δημιουργήσουμε κάτι καινούριο." Paulo Freire
Στην πράξη, η οικοκριτική ανταποκρίνεται στη σύγχρονη περιβαλλοντική κρίση που γίνεται όλο και δυσκολότερο να αγνοήσουμε και η οποία μας φέρνει αντιμέτωπους με την ανάγκη, αρχικά, να συνειδητοποιήσουμε και, στη συνέχεια, να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις του ανθρώπου με το μη ανθρώπινο περιβάλλον, αλλά εντέλει και την ίδια την έννοια του περιβάλλοντος σε μια απόπειρα κατάλυσης του ιεραρχικού διπόλου άνθρωπος/φύση.
Δύο προτάσεις ποιητικών συλλογών με θέμα το περιβάλλον από τη Μαριγώ Αλεξοπούλου.
Γιατί καταλήγουν στην πεζογραφία ο λόγος και οι ιδέες ενός επιστήμονα και τεχνοκράτη με μεγάλη τριβή στο πεδίο της σύγχρονης οικολογίας; Μήπως γιατί η λογοτεχνία είναι ακόμη και σήμερα ο χώρος όπου κατεξοχήν οι ιδέες μπορούν να διακινούνται ερωτηματικά και ψηλαφητά, χωρίς τον δογματισμό και την ανελαστικότητα των πολιτικών και κομματικών γραμμών; Οι πολιτικές διαψεύσεις γύρω από τον ρόλο της πολιτικής οικολογίας και τη σχέση της με τη σοσιαλδημοκρατία και την Αριστερά ενισχύουν μια καταφατική απάντηση.
Μια ιστορία ξαφνιάζει καταρχάς αυτόν που τη γράφει. Από πού έρχεται; Γιατί τη σκέφτηκε; Μπορούν να δοθούν πολλές απαντήσεις, και κάποιες να τις δώσει ίσως κι ο ίδιος ο συγγραφέας, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει πάντα κάτι υποσυνείδητο που αναβρύζει κι αρδεύει την ιστορία, ερήμην του χεριού και του συνειδητού νου. Και μπορεί αυτό το «κάτι» να είναι εντέλει και το πιο σημαντικό.
Πέντε βιβλία της ξένης και δύο της ελληνικής λογοτεχνίας, του συγγραφέα Μιχάλη Μακρόπουλου και τα δύο, ο οποίος έγραψε αποκλειστικά για τη ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ, παρουσιάζουν το καθένα με τον τρόπο του θέματα και οπτικές που άπτονται του καίριου και φλέγοντος προβλήματος της εποχής μας.
Θέατρο – Περιβάλλον – Κοινωνική δικαιοσύνη
O Rush Rehm είχε στενές σχέσεις με την Ελλάδα ήδη από τότε που ολοκλήρωνε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη δεκαετία του ’70. Δεν υπήρξε μόνο άνθρωπος των γραμμάτων αλλά και της δράσης. Το 2019 με την ομάδα του Stanford Repertory Theatre, ως καλλιτεχνικός διευθυντής της, ανέβασε το πρωτότυπο έργο Voices of the Earth, σύνθεση κειμένων με θέμα το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την κοινωνική δικαιοσύνη. Στο πλαίσιο της ευρύτερης συνεργασίας του με το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, ως μέλος της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής του στηρίζει το πρόγραμμα θεατρικής παιδείας «Βλέμμα εφήβων», το οποίο φέτος ασχολείται με το παραπάνω θέμα και θα εντάξει στην έρευνα και την παράστασή του Plan(et) B το Voices of the Earth.
Το αφιέρωμα στον Καθηγητή Αρ. Δουλαβέρα είναι μια πολύ προσεγμένη έκδοση, μεγάλου μεγέθους βιβλίο, ιλουστρασιόν χαρτί, σκληρόδετο εξώφυλλο, διακοσμημένο με εξαίρετο πίνακα λαϊκής τέχνης. Η έκδοσή του τελεί υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, Τμήματος Φιλολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. Το οπισθόφυλλο έχει ένα ρόδι ως γούρι, επίσης έργο λαϊκής τέχνης. Η όλη εκδοτική παρουσία είναι εξαιρετική. Ακολουθούν η σελίδα με τα ίδια στοιχεία ταυτότητας του βιβλίου στην αγγλική γλώσσα και τα Περιεχόμενα, από τα οποία φαίνεται η προσεγμένη δομή του βιβλίου.
Συνδυάζοντας ιστορία και φιλαναγνωσία, και με οδηγό τη λογοτεχνία, ίσως μπορέσουμε να συνδράμουμε ώστε τα παιδιά να οικειοποιηθούν καλύτερα κι αβίαστα τα όσα καλούνται να γνωρίζουν ή μαθαίνουν κατά τη διάρκεια της σχολικής τους εκπαίδευσης κι όχι μόνο επειδή το ζητάει η σχολική τους ύλη ή το απαιτεί εθιμοτυπικά η σχολική παράδοση.
Φέτος, η ημέρα ποίησης συμπίπτει με την επέτειο του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση (1821-2021) και γι’αυτό και θα ήθελα ν’ αναφερθώ στο βιβλίο του Ηλία Γκρη: «Σπαθιά και μετερίζια. Το εικοσιένα και η ποίησή του», εκδόσεις Διαπολιτισμός (Πάτρα, 2021). Πρόκειται για ένα δοκίμιο στο οποίο ανιχνεύονται στίχοι και ποιήματα της νεοελληνικής ποίησης που σχετίζονται με το 1821.
Ο ουσιαστικός εορτασμός της επετείου του 2021, λοιπόν, πέρα από τις εκδηλώσεις πανηγυρικού χαρακτήρα, δεν μπορεί παρά να έχει και αναστοχαστικό περιεχόμενο. Η εκδοτική πλημμυρίδα γύρω από τον Κάλβο φανερώνει ότι ακόμα και οι κορυφές της νεοελληνικής ποίησης δεν έχουν εξαντληθεί ερευνητικά, αλλά διαθέτουν κρυφές γωνιές και πτυχές ανεξακρίβωτες. Η εργασία υποδομής των καλβικών «Απάντων» και οι πιλοτικές εργασίες που παρουσιάσαμε, αφήνουν αισιόδοξες προοπτικές για μελλοντικές προσεγγίσεις που θα αναδεικνύουν την αναμφίβολη αισθητική αξία του καλβικού έργου.
Φέτος που ξεκίνησε για πολλοστή φορά η συζήτηση για την ανάγκη της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία… Φέτος που ο μακροχρόνιος εγκλεισμός στα σπίτια πολλαπλασίασε τα εκρηκτικά προβλήματα της ελληνικής οικογένειας… Φέτος που αποκαλύφθηκαν εναργέστερα οι πληγές του βαθιά ταξικού εκπαιδευτικού μας συστήματος… Φέτος που τα παιδιά μάς έχουν περισσότερη ανάγκη από ποτέ… Το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στα/για/με τα παιδιά μας είναι ένα βιβλίο που “μιλά”, με τη δική τους γλώσσα, γι’ αυτά τα θέματα.
Η περίπτωση του Ιωάννη Καποδίστρια κατέχει σημαντική θέση στο πάνθεο των άδολων κορυφαίων αγωνιστών. Έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά τόσο για την προσωπική του ζωή, όσο κυρίως για τον ρόλο του ως πρώτου κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας. Από την πλειάδα των σχετικών βιβλίων ξεχωρίζουμε τέσσερα πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής βιβλία, ένα ιστορικό και τρία λογοτεχνικά, που με τον δικό τους τρόπο φωτίζουν την προσωπικότητα και το έργο του Κυβερνήτη.
Γράφει ο Κώστας Ακρίβος, συγγραφέας.
Σήμερα ανακοινώνεται η Ομάδα Λόγου και Σκέψης της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΝΕΑΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, η οποία αποτελείται από τους:
