Τα φετινά θέματα στο μάθημα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών παρουσίαζαν αρκετές ομοιότητες με τα προηγούμενα χρόνια, αλλά είχαν και κάποιες ενδιαφέρουσες διαφορές.
Δείτε τις προτάσεις της Ομάδας Ιστορίας για τον Ιούνιο 2021.
Είναι γνωστός ο ορολογικός πληθωρισμός που μαστίζει τις φιλολογικές επιστήμες, εάν, μάλιστα, λάβουμε υπόψη μας και την αλματώδη εξέλιξη που γνώρισαν κάποιες από αυτές μέσα σε διαφορετικές ‘σχολές σκέψης’. Σύγχυση στην ορολογία, ασάφειες ή/και επικαλύψεις δεν λείπουν από σχετικά πανεπιστημιακά συγγράμματα.
του Θανάση Νάκα, Ομ. Καθηγητή Γλωσσολογίας Ε.Κ.Π.Α.
Σχολιασμός εξεταστικού δοκιμίου στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, Πανελλήνιες Εξετάσεις 2021
Πανελλαδικές Εξετάσεις Ημερήσιου ΓΕΛ - Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνίας
Κριτική προσέγγιση: επιλογή κειμένων – θέματα & οδηγίες Κ.Ε.Ε.
Του Ε.Π. Παπανούτσου
Πρώτη δημοσίευση στο τεύχος 6 της Νέας Παιδείας (1978)
Γνωριμία με το διαδικτυακό περιοδικό Antigone
Το διαδικτυακό περιοδικό Antigone, είναι ένας νέος εκπαιδευτικός ιστότοπος που στόχο έχει να κάνει τη μελέτη του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου προσβάσιμη στο διεθνές κοινό. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη και η θεματολογία ποικίλει, από άρθρα γενικού ενδιαφέροντος σε πιο εξειδικευμένες συμβολές που εστιάζουν σε ένα ευρύ φάσμα της κλασικής λογοτεχνίας.
Οι προτάσεις της Ομάδας Ιστορίας για τον Μάιο του 2021
Ενώπιον μιας επερχόμενης αντιμεταρρύθμισης στο μάθημα της Ιστορίας
Γιώργος Κόκκινος, καθηγητής Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας, ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου
Οι προτάσεις από την Ομάδα Ιστορίας για τον μήνα Απρίλιο.
Περίληψη
Το άρθρο αναφέρεται σε μια διάσταση της διδακτικής διαδικασίας που λείπει από τη Λογοτεχνία στο ελληνικό σχολείο και ειδικά στο Λύκειο: Αυτήν του χιούμορ. Αρχικά αναφέρεται στην υφή, στον ορισμό του χιούμορ γενικότερα. Στη συνέχεια στα οφέλη από την ύπαρξη του χιούμορ σε διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες και εστιάζει σ’ αυτήν της εκπαίδευσης. Κάνει ειδικότερη αναφορά στην έλλειψη χιούμορ στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας αποδεικνύοντάς τη με την ύπαρξη των ελάχιστων ευθυμογραφικών κειμένων που περιέχονται στα σχολικά βιβλία Λογοτεχνίας του Λυκείου. Κατόπιν παρουσιάζει τα συμπεράσματα από αυτήν την έλλειψη και προτείνει εισαγωγή κειμένων σύγχρονων Ελλήνων ευθυμογράφων-χρονογράφων και συγκριτική παρουσίασή τους με τα κείμενα των παλιότερων. Τέλος παρουσιάζεται και ένα δείγμα συγκριτικής παρουσίασης ευθυμογραφικών κειμένων, του Ε. Ροΐδη και Φ. Γερμανού.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η χρήση των ψηφιακών πηγών στη διδασκαλία της Ιστορίας ως πρόσφορος τρόπος ανάπτυξης μιας σειράς δεξιοτήτων, των λεγόμενων δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Σε αυτές ανήκουν η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συνεργασία, η επικοινωνία, η επίλυση προβλημάτων και η χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών. Στόχος είναι να αποδειχθεί ότι η χρήση των ψηφιακών πηγών ως εναλλακτική λύση για την ιστορική κατανόηση είναι αποτελεσματική και εναρμονίζεται με το επιστημονικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στη διδακτική της Ιστορίας στην εποχή μας. Επίσης, γίνεται αναφορά σε εφαρμοσμένο σχέδιο εργασίας με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση με ποικίλες ψηφιακές πηγές.
Επίμαχα θέματα θεωρούνται αυτά που επιδρούν διχαστικά ανάμεσα σε ίδιες ή διαφορετικές κοινωνικές και εθνοτικές ομάδες, για τα οποία κάθε ομάδα παρουσιάζει τη δική της εξήγηση και λύση, που είναι συχνά αντίθετη με τις άλλες. Τα θέματα αυτά αναστατώνουν «την κοινή γνώμη», επειδή έρχονται σε αντίθεση με τις επικρατούσες αντιλήψεις, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που διαμορφώνονται από το σχολείο, τα ΜΜΕ και άλλους φορείς διαμόρφωσης ιστορικής γνώσης, όπως ο κινηματογράφος και η τηλεόραση (Stradling, 2003: 101-102).
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
Η απελευθέρωση της γλωσσικής διδασκαλίας στον τόπο μας από τα δεσμά του γλωσσικού ζητήματος, που σημειώθηκε κατά τέλη του 20ου αιώνα σε συνδυασμό, κατά την ίδια περίοδο, με τη θετική επίδραση της γλωσσικής επιστήμης είχε, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα και την ανάδειξη του λεξιλογίου σε βασικό τομέα του γλωσσικού μαθήματος.
Η θετική αυτή πορεία, που σημειώθηκε εδώ και μερικά χρόνια και η οποία σήμερα δείχνει να συνεχίζεται απρόσκοπτα, μας οδηγεί σε μια όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση του ρόλου και της αξίας του λεξιλογίου.
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
Βασικές παραδοχές για την ερμηνευτική προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου:
Προσεγγίζουμε το λογοτεχνικό κείμενο ως αναπαράσταση της ανθρώπινης κατάστασης.
Η ερμηνεία του κειμένου διαμορφώνεται από:
α. τον λόγο του δημιουργού του κειμένου, έτσι όπως ο δημιουργός τον αισθάνθηκε και τον αποτύπωσε τη συγκεκριμένη στιγμή και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες/περιστάσεις
β. τον αναγνώστη, ο οποίος έχει τη δική του άποψη για τον κόσμο και το δικό του ψυχολογικό υπόβαθρο.
Η συνέχεια στο τεύχος 177
"Η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) συνδυάζει την κειμενική με την κοινωνική ανάλυση έχοντας ως στόχο τη διερεύνηση κρυμμένων αιτιών και συνδέσεων που συμβάλλουν στην εγκαθίδρυση και αναπαραγωγή σχέσεων εξουσίας και ανισότητας. Αποτελεί ένα εργαλείο για την εξήγηση των κοινωνικών φαινομένων, αλλά συγχρόνως υποδηλώνει και μια παρέμβαση με στόχο την κοινωνική αλλαγή για τα άτομα που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω ρατσισμού, σεξισμού κ.λπ., συνδέεται δηλαδή ρητά με ζητήματα εξουσίας και ιδεολογίας. Η παρούσα εργασία εστιάζει στο τρισδιάστατο πρότυπο Κριτικής Ανάλυσης Λόγου του Fairclough. Απώτερος στόχος η εφαρμογή του στη διδακτική πράξη και συγκεκριμένα στο μάθημα της λογοτεχνίας, ώστε να αναδειχθούν οι άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των φύλων, δηλαδή όλων εκείνων των ιδεών, αξιών και πεποιθήσεων που ρητά ή υπόρρητα κατασκευάζουν μια θέση, καθώς έχουν παγιωθεί, θεωρούνται δεδομένες και τις οποίες τα άτομα ακολουθούν, χωρίς να συνειδητοποιούν τον καταπιεστικό τους ρόλο. Η εφαρμογή αφορά το λογοτεχνικό απόσπασμα «Πρώτες Ενθυμήσεις» της Πηνελόπης Δέλτα που συμπεριλαμβάνεται στο εγχειρίδιο των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου."
Η συνέχεια στο τεύχος 177.
"Η θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, με προεξάρχουσα τη δεύτερη, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει στη διαμόρφωση της εντύπωσης ή, ακριβέστερα, της υπόθεσης ότι το συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο προσφέρεται, περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο, σε μία ευρεία γκάμα διδακτικών προτάσεων ή πρωτοβουλιών, καθεμία από τις οποίες φέρει τα δικά της εχέγγυα επιτυχίας. Αυτό, κυρίως, συμβαίνει λόγω της ιδιαίτερης φύσης του μαθήματος που κινείται και μετεωρίζεται ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη, με την πρώτη να διεκδικεί επάξια την πρωτοκαθεδρία. Γιατί η λογοτεχνία, ως τέχνη του λόγου, μπορεί μεν να αποτελεί ένα κλειστό σύμπαν, η είσοδος όμως και η περιήγηση σε αυτό επιτρέπει, αν δεν επιβάλλει, έναν ορίζοντα ανοιχτό, τόσο ως προς τις προσδοκίες όσο και ως προς τα μέσα, τους τρόπους και τις μεθοδεύσεις."
Η συνέχεια στο τεύχος 177
Η ιστορία του ανθρώπου ταυτίζεται με την ιστορία του λόγου του. Άνθρωπος σημαίνει λόγος. Η όποια προηγούμενη κατάστασή του είναι προανθρώπινη. Και εν αρχή και πάντοτε και παντού τα πάντα διέπει ο λόγος, άρρηκτα (και αποκλειστικά) δεμένος με τον άνθρωπο και με την κοινωνική ζωή του σε όλη την εξελικτική πορεία της.
Με αφορμή το κείμενο «Οι Πέρσυ Γουέτμορ στη Μόρια» οδηγούμαστε στην παραγωγή επιχειρηματικού λόγου.
Ένα δείγμα εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία, στις 7 Μαρτίου 2020.
Διάλογος με τον Σωκράτη
